Toshkent davlat agrar universiteti sayyora xolmirzayeva

Glossariy
Lеksik-sеmаntik mе’yor – so‘z mа’nоlаrini o‘rgаnаdi.
Punktuatsion me’yor- bu me’yor tinish belgilar asosida ish yuritadi (nuqta, verul, ikki nuqta, nuqtali vergul, undov belgisi, so‘roq belgisi, ko‘p nuqta, qo‘shtirnoq, qavs.
So‘z yasalish me’yori -so‘z yasovchi qo‘shimchalarning fonetik tuzilishi jihatidan bir qolipda ishlatilishi, so‘z yasalish me’yori hisoblanadi (paxtali chopon-paxtalik chopon.
Grafik (yozuv)me’yori -hozirgi kunda amalda bo‘lgan lotin alifbosi haqida to‘liq ma’lumot beriladi.
Uslubiy me’yor - nutq sharoitiga qarab til birliklarining eng ma’qulini qo‘llash adabiy tilning uslubiy me’yori hisoblanadi.


15. ADABIY TILNING O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI


Tayanch so‘z va iboralar: adabiy til, umumxalqiy til, me’yorlashgan til, imlo qoidalari, tarmoqlangan til, nutqiy faoliyat, tilning egallash usullari.


Adabiy til – umumxalqiy til. Adabiy tilning bu xususiyati u xizmat qiluvchi doiraning umumxalq xarakteriga egaligi bilan izohlanadi. Adabiy tilning umumxalqiy xususiyati tilning xalqchil va demokratik asoslariga tayanadi.
U butun millat doirasiga keng tarqaladi va umumxalq mulkiga, uning mushtarak aloqa quroliga aylanadi. Butun o‘quv-o‘qitish ishlari, ommaviy axborotlar, ilmiy-madaniy xabarlar o‘zbek adabiy tilida olib boriladi.
Adabiy til – ko‘p vazifali (polivalentli) til. O‘zbek adabiy tili bajaradigan vazifalar doirasi, bu til xizmat qiladigan sohalar nihoyatda kengdir. Bu o‘zbek adabiy tilining ko‘p vazifali ekanini, polivalentli til ekanini ko‘rsatadi.
O‘zbek adabiy tili o‘z millati hayotining barcha jabhalarida vazifa o‘taydi. U ilmiy til, badiiy til, san’at va sahna tili, matbuot tili, radio va televideniye tili, og‘zaki adabiy til, kundalik muloqotlar tili sifatida tarqalgan.Bu o‘zbek adabiy tilining polivalentligidir. Keng tarmoqlilik adabiy tilning vazifaviy mohiyatini, paydo bo‘lishi, shakllanish, rivojlanish maqsadini ifodalaydi.