Toshkent davlat agrar universiteti s. M. Aminov, S. I. Muxamadiyev, S. Sh. Rasulov axborot kommunikatsion

GERMES 
avtomatlashtirilgan 
hujjatlar 
almashuv 
majmuasi. 
Germes 
avtomatlashtirilgan hujjatlar almaShuv majmuasi fayllarni uzoqda joylashgan 
tashkilotlar bilan tez, qulay va ishonchli almaShuvini ta’minlaydi. Fayllarni uzatish 
TSP/IP tarmoq protokola qo‘llagan holda barcha aloqa kanallari orqali amalga 
oshiriladi(ajratilgan liniya orqali, Internet, Dial-UP va x.k.). “Germes” da Blowfish, 
DEC, 3DES, Rijngael (AES), Squape, Twofish shifrlash usullari orqali ma’lumotlar 
uzatiladi. “Germes” klient-server texnologiyasi asosida ishlaydi. Bir vaqtni o‘zida bir 
nechta klientlar bilan ulanish imkoniyatiga ega. Fayllarni uzatayotganda maxsus RTF 
redaktori mavjud. GERMES dasturi juda engillik bilan boshqa dasturlarga ("Klient-
Bank", "1S") integratsiya qilinadi. Internet trafikni tejash maqsadida dastur fayllarni 
uzatish va qabul qilish vaqtida siqib uzatish imkoniyati mavjud. Ushbu imkoniyati 
Ya’ni fayllarni arxivlash sjatie/raspakovka amali avtomatik ravishda bajariladi. Siqish 
koeffitsient juda Yuqori darajada Winzip, WinRAR arxivlovchi-dasturlar kabi. 
Tizimda ishlash juda sodda, tizim bilan tanish bo‘lmagan foydalanuvchi ham ishlashi 
mumkin. GERMES dasturi ikki qismdan iborat- server va ko‘plab klentlar. 
Dasturning asosiy funksiyasi fayllar bilan ishlashdan iborat. Ya’ni tarmoq orqali 
fayllarni yuborish va qabul qilishdan iborat. Yuqorida keltirganimizdek tarmoqga 
qanday ulanishni ahamiyati barchasi orqali ishlash imkoni mavjud. 
 
Dasturini ishga tuShurish quyidagicha amalga oshiriladi ( 14.1 – rasm). 
Пуск –>Все программы –> Germes –> Germes Client

---

106 
14.1-rasm. Dasturni ishga tushirish usuli 
Dastur interfeysi quyidagi ko‘rinishdan iborat.(14.2-rasm) 
14.2-rasm. GERMES dastur interfeysi 
GERMES dasturini uskunalar paneli tugmachalarining vazifalari 
GERMES dasturi klient-server texnologiyasida ishlaganligi tufayli ish serverga 
ulanishdan boshlanadi. 
136-rasmda serverga ulanish tugmachasi ko‘rsatilgan. Klaviatura orqali ALT+C bilan 
bajariladi. 
137-rasmda Serverga fayllarni yuklash tugmachasi vazifasi keltirilgan. quyidagi 
muloqot oyna paydo bo‘ladi. 
14.3-rasmda 
Dasturni 
sozlash 
tugmachasini 
vazifasi 
keltirilgan.
Klaviatura orqali Alt+O bilan bajariladi. 
Quyidagi muloqot oyna paydo bo‘ladi. 
Paydo bo‘lgan muloqot oynaning Set bo‘limi yordamida tarmoqdagi klientlar 
ro‘yhati ko‘rish va qaysi biriga ma’lumot jo‘natish belgilanadi. Muloqotga kirishish 
uchun Login , Parol va Klyuchga ega bo‘lishimiz kerak. 

---