-
egalari fond tutatilganidan so‘ng aktivlarni sotib olish uchun oddiy aksiyalarning egalariga
qaraganda ustunlik huquqlariga ega bo‘lgan obligatsiyalar, imtiyozli aksiyalar va boshqa turdagi
majburiyatlar (qarz majburiyatlari)ni chiqarish;
-
agar aksiyadorlik jamiyatining oddiy aksiyalarini xarid qilgandan keyin investitsiya fondining
affilyasiyalangan shaxslariga ushbu jamiyat aksiyalarining 10 foizdan ortig‘i tegishli bo‘lsa, ularni sotib
olish;
-
o‘zining sof aktivlarining 10 foizdan ortig‘ini bir emitentning qimmatli qog‘ozlariga investitsiya
qilish, davlat qimmatli qog‘ozlari bundan mustasno;
-
fondni o‘zining affilyasiyalangan shaxslari qimmatli qog‘ozlariga mablag‘larni investitsiya qilish,
karz majburiyatlariga mablag‘larni sarflash (davlat qimmatli qog‘ozlari bundan mustasno);
-
o‘zining affilyasiyalangan shaxslaridan qimmatli qog‘ozlar va boshqa aktivlarni sotib olish yoki
ularga sotish, boshqa investitsiya fondlarining aksiyalarini xarid qilish huquqiga ega emas.
Shuningdek, investitsiya fondlari faoliyati uchun ayrim boshqa cheklovlar ham mavjud va ular bunga
og‘ishmay amal qilishlari lozim.
Investitsiya fondi foydasining soliqlar, majburiy to‘lovlar va boshqaruvchi kompaniyasining
mukofotlari to‘langanidan keyin qolgan va sarmoyani ko‘paytirishga yo‘naltirilmagan qismi aksiyadorlar
o‘rtasida dividend sifatida taqsimlanadi. Investitsiya fondi tomonidan o‘z sarmoyasi va mijozlar mablag‘lari
o‘zaro nisbatining koeffitsienti (N1), shuningdek, bir mijoz uchun xatarning eng kam miqdori (N2)
belgilanmagan.
Xususiylashtirish investitsiya fondlari. Xususiylashtirish investitsiya fond (XIF)lari investitsiya
fondlarining bir turi hisoblanadi. Ular aholining keng qatlamini xususiylashtirish jarayoniga jalb etish
maqsadida tashkil etiladi. XIFlarning vazifasi aholining pul mablag‘larini jamlab, ularni
xususiylashtirilayotgan davlat korxonalarining aksiyalarini sotib olishga yo‘naltirishdan iborat.
Xususiylashtirish investitsiya fondi o‘z aksiyalarini chiqarish hisobiga mablag‘larini jalb etish, o‘z
mablag‘larini hamda olingan maxsus davlat kreditlarini xususiylashtirilayotgan davlat korxonalarining
qimmatli qog‘ozlariga investitsiya qilish, qimmatli qog‘ozlar bilan savdo qilish, aksiyalariga ega bo‘lgan
korxonalarni rivojlantirish va samaradorligini oshirishda aksiyador sifatida ishtirok etishdan iborat
faoliyatni amalga oshiruvchi ochiq aksiyadorlik jamiyatidir.
Xususiylashtirish investitsiya fondlari quyidagi xususiyatlarga ega:
-
xususiylashtirilaetgan korxonalar tomonidan chiqariladigan aksiyalar umumiy sonining 30
foizigacha xarid qilish imkoniyati;
-
o‘zining umumiy aktivlarining 10 foizidan ko‘p bo‘lmagan qismini bir emitentning qimmatli
qog‘ozlariga investitsiya qilish imkoniyati;
-
maxsus davlat kreditini olish imkoniyati;
-
mablag‘larni faqat xususiylashtirilgan korxonalarning aksiyalariga va davlat qimmatli qog‘ozlariga
investitsiya qilish huquqi.
XIF - yopiq turdagi investitsiya fondidir, ya'ni u qimmatli qog‘ozlarni ularni sotib olish
majburiyatlarisiz chiqaradi.
Xususiylashtirish investitsiya fondining investitsiya portfelini tashkil etuvchi aksiyalarni sotish faqat
o‘z aksiyalarining professionallar tomonidan tashkil etilgan qimmatli qog‘ozlarning birja va birjadan
tashqari bozorlarida aholi o‘rtasida joylashtirilishi tugallanganidan keyin amalga oshiriladi. XIFlar o‘z
faoliyatida investitsiya fondlari uchun belgilangan cheklovlarga amal qiladi.
XIFlarini tashkil etish va ular faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlari. XIFlar muassislarining soni
kamida ikki nafar shaxsdan iborat bo‘lishi kerak. Yuridik va jismoniy shaxslar, shu jumladan, ustav fondida
davlatning ulushi 25 foizdan kam bo‘lgan korxonalar XIFning muassislari hamda aksiyadorlari bo‘lishi
mumkin. XIFning ustav fondi faqat pul mablag‘larini kiritish hisobiga shakllantirilishi lozim, bunda
muassislar ustav fondi qiymatining 100 foizini davlat ro‘yxatiga olingan kundan boshlab 30 kundan
kechiktirilmagan muddatda to‘lashga majbur.
Xususiylashtirish investitsiya fondlari faoliyatining muhim xususiyati shundan iboratki, hisob-kitob
raqamlari bo‘yicha bank operatsiyalari boshqaruvchi kompaniya tomonidan faqat XIFning mablag‘laridan
maqsadli foydalanganligini tasdiqlovchi Markaziy depozitariy vakilining roziligi bilan amalga oshirilishi
mumkin.
XIFlar aksiyalarining birlamchi joylashtirilishida ular fond do‘konlar va boshqa sotuv shohobchalari
orqali 100 so‘m nominal qiymat bo‘yicha sotiladi. Birlamchi joylashtirish chog‘ida O‘zbekistonning har bir
fuqarosi XIFlar aksiyalarini nominal qiymati bo‘yicha xarid qilish huquqiga ega. Amalda to‘langan ustav
Do'stlaringiz bilan baham: 
