Тошкент давлат аграр университети н. Т. Хакимова, Р. К. Саттарова

 
 
 Методик кўрсатма: 
 
Спиртли бижғишда қанд парчаланиб, этил спирти ва СО
2
вужудга 
келади. Бу бижғишга ачитқи замбуруғлари ёки ачитқилар сабаб бўлади. 
Спиртли бижғиш–ачитқиларнинг анаэроб нафас олиши демакдир. Спиртли 
бижғиш формуласи шундай:
С
6
Н
12 
О
6
= 2С
2 
Н
5
ОН + 2 СО
2
+ 28 кал. 
Ачитқилар – факультатив анаэроблар
. Улар аэроб шароитда ҳам, 
анаэроб шароитда ҳам яшайверади. Ачитқилар чин ачитқи ва сохта 
ачитқилар деган оилага бўлинади. 
Чин ачитқилар оиласи
икки гуруҳга бўлинади: маданий ачитқилар ва 
ёввойи ачитқилар. 
Маданий ачитқилар
 
нон ёпиш, вино тайёрлаш 
корхоналарида ишлатиладиган ачитқилардан иборат бўлиб, 
Saccharomyces 
туркумига киради. Улар йирик, юмалоқ ёки чўзинчоқ бўлиб, куртакланиш 
йўли билан кўпаяди. Ҳужайраларда запас озиқ модда – гликоген (ҳайвон 
крахмали) бор. Ачитқи ҳужайраларидаги гликогенни аниқлаш учун “эзилган” 
томчи препарати қуйидагича тайёрланади: буюм ойнасига сув ўрнига Люголь 
эритмасидан бир томчи томизилади, унга ачитқиларни аралаштириб, 
қоплоғич ойна ёпилади. Ачитқи ҳужайраларидаги гликоген доналари 
қизғиш-қўнғир тусга киради. Пиво ёки хамир ачитқилари билан танишиш 
учун қуруқ мазок тайёрланади. Препарат метилен кўки билн бўялади. 
Ёввойи ачитқилар
 
табиатда кенг тарқалган, кўпинча корхона 
зараркунандалари ҳисобланади. Ёввойи ачитқилар чўзиқ бўлиб, куртакланиш 
ёки бўлиниш йўли билан кўпаяди.
Бойитилмаган муҳитларда ҳаво кислороди бўлганда ҳамма чин 
ачитқилар спорали халтачалар ҳосил қилади. 
 

---

27 
1
2 
 
1-спиртли бижғиш жараёнини текшириш,