Toshkent davlat agrar universiteti n. Ashurmetova, D. Saidova, R. Kamalova iqtisodiyot nazariyasi

Individual topshiriqlarni bajarish bo’yicha uslubiy ko’rsatmalar


Ishlab chiqarish imkoniyatlari chizig‘i mahsulotlarni ishlab chiqarishning har xil alternativ variatnlari mavjudligini ko‘rsatadi. Bu ishlab chiqariuvchilar mahsulot tarkibini tanlashi uchun muhim axborot hisoblanadi.
Ishlab chiqarish imkoniyatlar chizig‘i odatda qavariq ko‘rinishda bo‘ladi (2.1-rasm). Bu shuni ko‘rsatadiki, har bir A-mahsulotni ishlab chiqarish oldingisiga ko‘ra ko‘proq B-mahsulotni ishlab chiqarishni qisqartirishni talab qiladi.
0AB soha ichida joylashgan nuqtalarda (masalan, K nuqtasida) korxona ishlab chiqarish resurslaridan to‘liq foydalanmagan hisoblanadi. 0AB sohasidan tashqarida yotgan har qanday nuqtaga (masalan, L nuqta) to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish dasturi resurslar bilan ta'minlanish imkoni yo’q. Agar resurslar oshsa yoki texnologiya takomillashsa, AB chizig‘i o‘ziga parallel ravishda o‘ngga, yuqoriga siljiydi, ya'ni A^′B^′ holatga o‘tadi.




A^′
A . L
.K

O B B^′


2.1-rasm. Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig‘i

Talaba mazkur mavzu bo’yicha “Nima uchun?” sxemasini tuzishi kerak. Buning uchun quyidagi ko’rsatmalarga rioya qilishi lozim:

“NIMA UCHUN” sxemasi - muammoning dastlabki sabablarini aniqlash bo’yicha fikrlar zanjiri. U tizimli, ijodiy, tahliliy fikrlashni rivojlantiradi va faollashtiradi.
“Nima uchun” sxemasini tuzish qoidasi:

• 
  Mavzu doirasida muammo ifodalanadi va u aylana yoki to’rtburchak shakllardagi chizmaga joylashtiriladi.
  
• 
  “Nima uchun” so’rog’i beriladi, shu savolga javob keyingi chizmaga yoziladi.
  
• 
  Bu jarayon muammoning dastlabki sababi aniqlanmagunicha davom etadi.
  

“Nima uchun” sxemasi

Ishlab chiqarishning qisqarishi

Tovarning raqobatdoshligining pasayishi

Nima uchun? Nima uchun?

Tovar tannarxining o’shishi

Resurslarning qimmatlashuvi
Nima uchun?

.......