Toshkent davlat agrar universiteti botanikadan laboratoriya

IShLASh TARTIBI VA TOPShIRIQLAR. 
 
1.Gerbariy namunalaridan foydalanib, chinor o‘simligining morfologik 
tuzilishini o‘rganing. Bunda o‘simlikning barg tuzilishiga to‘pgullariga changchi 
va urug‘chilar soniga, mevasiga e'tibor bering, ularni rasmlarini chizing. Gul for-
mulasini tuzing. 
С
hinor. 
           
♂
 Ca
4-5
Co
4-5
A
3-8
, :     
♀
   Ca
4-5
Co
4-5
G
(2) 
 
2.
С
hinor o‘simligini lotincha va o‘zbekcha nomini yozing: 
Platanus orientalis –Sharq chinori, P. occidentalis-g‘arb chinori. 
      
2.YoNG‘OQDOShLAR OILASI- JUGLANDACEAE. 
Morfologik  ta'rifi: 
Bu oilaning 8 turkumi va 70 ga yaqin turi ma'lum. 
Ular shimoliy yarim sharning mu'tadil iqlimli mintaqalarida hamda Osiyoning 
sharqida va Amerikaning tropik qismlarida o‘sadi. Barglari poyada ketma-ket joy-
lashgan, yirik murakkab toq patsimon. Gullari ayrim jinsli bir uyli o‘simlik. 
Changchi gullari ko‘p gulli bo‘lib, ko‘pincha o‘tgan yilgi novdaning tushib ketgan 
barg qo‘ltig‘idan chiqib kuchala tarzida osilib turadi. Changchilar soni 8-40 taga 
etib boradi. Urug‘chisi bitta yoki bir nechta bo‘lib, yangi o‘sib chiqqan serbarg 

---

 124
novdaning uchida joylashadi. Har qaysi urug‘chi gulini 2ta gul yonbargchaci va 4 
ta gul kosa bargi bor. Urug‘chi gulkosa bargi, gulyonbargchachalari bilan qo‘shilib 
o‘sib mevaning po‘stlog‘ini hosil qiladi. Urug‘chisi 2ta meva bargchaning 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan, 2 tumshuqchali. Tugunchasi ostki, bir uyali va bir 
urug‘kurtakli. Mevasi yong‘oq yoki danakli soxta meva bo‘lib, dastlab sirtidan 
yashil etli po‘stloq bilan o‘raladi, keyinchalik po‘stloq mevadan ajralib tushib 
ketib, chin yong‘oqqa aylanadi. 
Ahamiyati: 
Bu oilaning eng ahamiyatli turi chin yong‘oq hisoblanadi. Un-
ing urug‘ida 77% gacha qimmat baxo oziq -ovqat va texnika maqsadlari uchun ish-
latiladigan moy bor. Pishib etilmagan yong‘oqlarda ko‘p miqdorida «S» vitamini 
uchraydi. Yong‘oqning pishgan mag‘zi iste'mol qilinadi va ko‘plab konditer 
mahsulotlari tayyorlanadi. Yong‘oq tanasi har xil buyumlarni tayyorlashda ishlati-
ladi. Mevasining yashil po‘sti, barglari va po‘stlog‘idan oshlovchi modda va jigar 
rang buyoq olinadi.