Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

\
ihodni butab, har xil shakl berish oson. Shuning uchun joylami 
ko* kulamzorlashtirishda muhim ahamiyatga ega.
163

---

Bu turlar Toshkent sharoitida havoning quruqligidan ancha 
zararlanmoqda. Shamshod yashil to‘siq yaratishda juda qo‘l 
keladigan daraxt.
Siren (Syringa)
Bu turkumga 30 ga yaqin tur kiritilgan. Ular, asosan, man­
zarali o‘simlik sifatida ko‘plab o‘stiriladi. Keng tarqalgani 
oddiy siren (Syringa vulgaris L.) 6 
metr balandlikkacha о‘sib, 
zich shox-shabbalar hosil qiladi. Siren may oyida gullaydi, 
gullari to‘pgul ko‘rinishida, oq, siyohrang bo‘lib, juda 
chiroylidir.
11.26-rasm. To‘liq gulga kirgan oddiy siren.
Kuzda mevalari pishib yetiladi, qanotsimon urug‘lar ajralib 
chiqadi, uzunligi 1 sm, 1000 tasining og‘irligi 5-9 g, urug‘idan 
ko‘payadi, sergul navlari payvandlash yo‘li bilan ko‘paytiriladi. 
Shaharlami ko‘kalamzorlashtirishda keng foydalaniladi.
Bundan tashqari 
fors sireni (Syringa pyersica L.) paxmoq
siren (Syringa villosa Vahl.) venger sireni (Syringa josikaeae
Jacg.) 
kabi turlari ko‘kalamzorlashtirishda keng qo‘llaniladi.
164

---

Forzitsiya (forsythia)
Bu turkumga 8 ta tur kiradi. Ulardan 7 tasi Sharqiy Osiyoda, 
I tasi Yevropada uchraydi. Ulaming orasida keng tarqalgani 
oddiy forzitsiya (Forsythia europae Led.et.Bald.) turi bilan 
tiinishamiz. Bo‘yi 1,5-2 m ga yetadigan buta bo‘lib, novdalari 
lik o‘sadi. Barglari to‘q yashil.
11.27-rasm. Manzarali forzitsiyaning ajoyib gullari.
Erta bahorda barg yozishdan oldin gullaydi, guli sariq, bahor 
sovuqlariga chidamli. Urug‘dan ham, parxish yo'li bilan ham 
ko'payadi, yozgi qalamchasidan ham ko‘paytirish mumkin. Bu 
lur mart-aprel oylarida gullaydi. Gullari uzoq saqlanadi. U 
Noyaga 
chidamli, biroq ochiq yerlarda yaxshi o‘sadi, yer tanla- 
mnydi. Qurg‘oqchilikka, turli zararkunanda va kasalliklarga ham 
chidamli. 
Ko‘kalamzorlashtirishda 
egiluvchan 
forzitsiya 
(I'orsythia suspense Vahl.) turidan ham keng foydalaniladi.