Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

11,7-rasm. Doim yashil sarv.
Shahar sharoitiga bemalol o‘sib rivojlana oladi. Uning shox- 
shabbalariga ishlov berib har xil shakllar hosil qilish mumkin. 
Yaqin Sharqda 2000 yilgacha umr ko‘rgan daraxtlari mavjudligi 
to‘glrisida ma’lumotlar bor. Janubiy Yevropada 500 yilgacha 
yashagan turlari uchragan. Juda erta meva hosil qiladi (5-6 yosh- 
dan). 
Urug‘lari 
5-6 
yil 
davomida 
o‘zining 
hayotiy 
xususiyatlarmi yo‘qotmaydi. Yog‘ochi yaxshi, yumshoq, yengil 
va juda xushbo‘y. Yerda va suvda ko‘p yil davomida 
chirimaydi, hasharot va zararkunandalarga chidamli. Mebel 
sanoati uchun juda qimmatli yog‘och hisoblanadi. Ko‘kalamzor 
hududlar barpo qilishda keng foydalaniladi.
133

---

Sharq biotasi (Biota orientalis Endl)
Qurg‘oqchilik yer maydonlariga chidamli bo‘lgan sharq bio- 
tasining vatani - Xitoyning shimoliy qismi. Unchalik uzoq 
bo‘lmagan davrdan buyon Markaziy Osiyo mamlakatlarida 
ko‘kalamzorlashtirish sohasida keng foydalaniladi. Bir uyli 
butasimon ushbu daraxt vatanida 16-18 m gacha, bizning 
sharoitimizda esa 6-8 mga yetadi. Shox-shabbasi pirami- 
dasimon, po‘sti och jigarrang, ba’zan to‘q kulrang, barglari och 
yashil bo‘lib, g‘uddasi ikkinchi yili yetiladi. Qadimda dehqonlar 
o‘z bog‘lari atrofida ekkan. Gullaridan so‘ng sentabr oyida 
g‘uddasi tayyor bo‘ladi.
G‘uddasidan 15-20 
%
urug‘ chiqadi. 1000 dona urug‘ining 
og‘irligi 20 gr bo‘ladi. Sharq biotasi issiqqa va qurg‘oqchilikka 
o‘ta chidamli bo‘lib, mamlakatimizning har qanday hududida 
ko‘kalamzorlashtirishda keng foydalaniladi. 
0 ‘z vaqtida 
sug‘orib borilsa, juda tez o‘sadi. Agar uning shox-shabbalari 
qaychi bilan kesilib, o‘z vaqtida shakl berilsa, ajoyib manzara 
namoyon etadi.