Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

8.3-rasm.Turli xil gullar kompozitsiyasi.
94

---

ekinlariga (klumbalar, rabatkalar, hoshiyalar, guruhlar, alohida 
ckinlar) uchun ajratiladi; 25 m2-5=125 m - bu maydon 
yo'lakchalar uchun ishlatiladi. 25m2 -8 =200m2 maydon 
maysazor uchun ajratiladi. Bunday qoida asosida ish olib borish 
ajoyib ko‘rinishdagi kompozitsiya yaratishda asos bo‘ladi.
8.4-rasm. Gulzor markazidagi saltonina gulining tovlanishi.
Gulzorlar tashkil qilishda quyidagi qoidalardan foydalanish 
tavsiya qilinadi:
1. Gulzor klumbaning o‘rta, markaziy qismi eng yorqin, 
diqqatni jalb qiluvchi bo‘lishi kerak. U havza, haykal yonida 
yoki o‘zicha mustaqil obyekt bo'lishi mumkin.
2. Gulzordagi gul shakllari mayda bo‘lmasligi kerak, aks 
holda, xunuk ko‘rinishi mumkin. Oddiy chiziqli yirik shakl hosil 
qilinishi ma’qulroqdir.
Klumbalar shakli deyarli bir xil o‘lchamda, turli perpen- 
dikulyar yo‘nalishda, geometrik tugallangan kontur shaklida 
bo‘ladi. Boshqacha qilib aytganda, gulzor - bu jimjimador gulli 
jo ‘yak, barcha yo‘nalishlarda deyarli bir xil o‘lchamga egu. 
Klumbalar atrofidagi maysazor yoki yo‘lakchalardan yuqoriroq 
qilib hosil qilinadi va manzarali o‘simliklar ekiladi.
95

---

8.5-rasm. Turli xil gul turlaridan barpo etilgan klumba.
Klumbalar, odatda, maysazor fonida joylashtiriladi, ochiq 
maydonlarda esa ulaming chetlari ajriq bilan hoshiyalanadi. 
Gulzor kattaligi turlichadir: 0,75 m dan 7 m gacha, hatto, 
diametri 20 m li bo‘lishi mumkin, lekin, ko‘pincha, 4-6 m gacha 
(eni ko‘p tarqalgan) bo‘ladi. Klumbalar yuzasi doim do‘ng, 5- 
10° ga qiya qilinadi, ya’ni yuza radiusining har bir uzunasiga 
o‘lchangan metrida 5-15° va undan ko‘proq ko‘tariladi. Do‘ng 
gulzorlarda gullar yaxshi ko‘rinadi va suvning turib qolishi 
bo‘lmaydi.
Rabatkalar (jo‘yaklar) - gulzor qismi jo ‘yak ko‘rinishidagi 
uzun yer maydoni, gulli ekinzor shakli. Unda gullovchi va 
manzarali-bargli o‘simliklar ekiladi. Rabatkalar yo‘lakchalar, 
maydonchalar yoki qurilmalar bo‘ylab joylashgan gulli jo ‘yak- 
lardir.