Toshkеnt axborot tеxnologiyalari

After insert trigger

1. 
   Master_kiritish_keyin triggerini yaratamiz.
   

11. 
    – rasm. Master_kiritish_keyin triggerini yaratish so`rovi.
    

2. 
   Yaratgan triggerimizni ishlatamiz va natijasini master0 jadvalida ko‘ramiz; ya‘ni biz trigger yordamida yana yangi satr kiritdik.
   

14. 
    – rasm. Master_kiritish_keyin triggerining ishlash
    

natijasi.

5. Before delete trigger

   1. 
      Master_ochirish_oldin triggerini yaratamiz;
      

14. 
    – rasm. Master_ochirish_oldin triggerini yaratish.
    

2. 
   Yaratgan triggerimizni ishlatamiz va natijasini master0 jadvalida ko‘ramiz; ya‘ni biz trigger yordamida ID 5 ga teng satrni o‘chirdik.
   

14. 
    – rasm. Master0 jadvalidan satr o`chirish natijasi
    

6. After delete trigger

   1. 
      Master_ochirish_keyin triggerini yaratamiz;
      

14. 
    – rasm. Master_ochirish_keyin triggerini yaratish
    

2. 
   Yaratgan triggerimizni ishlatamiz va natijasini master0 jadvalida ko‘ramiz; yani biz trigger yordamida ID 1 ga teng satrni ham o‘chirdik.
   

14. 
    – rasm. Master0 jadvalidan satr o`chirish natijasi.
    

7. drop trigger:

   1. 
      Oldingi misollarda yaratgan master_ochirish_oldin triggerini o‟chiramiz;
      

14. 
    – rasm. Ma‘lumotlar bazasidagi triggerni o‘chirish.
    

Vazifalar

1. 
   Yuqorida ko`rsatilganlardan foydalanib tanlangan variyantga muvofiq mavzu uchun MySQL da protseduralar yarating va undan foydalaning.
   
2. 
   Bajarilgan ishlar haqida hisobot tayyorlang (1-2-ilovalarga qarang).
   

Nazorat savollari

1. 
   Triggerni yaratish qanday amalga oshiriladi ?
   
2. 
   Protseduralarni yaratish qanday amalga oshiriladi?
   
3. 
   Protsedurani chaqirish qanday amalga oshiriladi?
   
4. 
   Delimiter belgisi nima uchun ishlanadi?
   

4. - LABORATORIYA ISHI

Mavzu: C++ va ma‟lumotlar bazasi yordamida oddiy interfeys yaratish
Ishdan maqsad: C++ va ma‘lumotlar bazasi yordamida oddiy interfeys yaratishni o`rganish va ko`nikmaga ega bo`lish.

Masalani qo`yilishi: C++ builder 6 dasturining ma`lumotlar bazasi bilan ishlaydigan komponentalarni o`rganish va ular ishtirokida ma`lumotlar bazasi ma`lumotlari bilan oddiy interfeys yaratish. Ma`lumotlar bazasi sifatida MySQL va interfeys sifatida C++ builder 6 dasturlari o`rtasida aloqa o`rnatish.

Uslubiy ko`rsatmalar: C++ dasturlash tilida ma`lumotlar bazasi bilan ishlaydigan ADO, DataAccess, DataControl va dbExpress kabi komponenta bo`limlari mavjud. Ular orqali ma`lumotlar bazasi ustida amallar bajarilishi mumkin. Interfeysda ma`lumotlar bazasini chaqirish uchun ADOConnection, ADOQuery va DataSource komponentalaridan foydalanish kifoya. Ma`lumotlar bazasidagi ob`yektni aks ettirish uchun esa DBGrid komponentasidan foydalaniladi. DBGrid komponentasi jadvallarni aks ettiradigan komponenta hisoblanadi.

ADO Connection komponentasi ADO bo`limida joylashgan bo`lib, u ma`lumotlar bazasi bilan aloqa o`rnatishga

xizmat qiladi.

ADO Query komponentasi ham ADO bo`limida joylashgan bo`lib bog`langan ma`lumotlar bazasiga so`rovlar yozishda ishlatiladi. DataSource komponentasi esa Data Access bo`limida joylashgan bo`lib, so`rovlarni dbGrid komponentasi, ya‘ni so`rovlarni

jadvallarda aks ettiradi.

Yuqorida ko`rib chiqilgan komponentalar ma`lumotlar bazasi bilan aloqa o`rnatishda muhim komponentalar hisoblanadi. Ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimining qaysi turi bo`lishidan qat`iy nazar bu komponentalardan foydalaniladi.