Toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali kompyuter injiniringi fakulteti dasturiy injiniringi kafedrasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI

KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI

DASTURIY INJINIRINGI KAFEDRASI

INDIVUDUAL LOYIHA

MAVZU: Dasturiy kodlarni tekshiruvchi kompilyator dasturini yaratish.

Bajardi:
12-19 guruh

Talabasi
Dustmurodov Doston

Ilmiy rahbar:

MUNDARIJA

KIRISH…………………………………………………………………...

I. NAZARIY QISM………………………………………………………

1.1 Python dasturlash……………………………………………….

1.2. Python Django moduli haqida……………………

1.3 ………………………………………………...

ASOSIY QISM………………………………………………………

2.1. Dastur kodlari……………………………………………....
2.2. Foydalanuvchi uchun qo’llanma…………………………………….

XULOSA………………………………………………………………...

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………

ILOVA…………………………………………………………………...

Python nima?
Python keng qo'llaniladigan, talqin qilinadigan, ob'ektga yo'naltirilgan va dinamik semantikaga ega yuqori darajadagi dasturlash tili bo'lib, umumiy maqsadli dasturlash uchun ishlatiladi. U Guido van Rossum tomonidan yaratilgan va birinchi marta 1991 yil 20 fevralda chiqarilgan.

Siz pitonni katta ilon sifatida bilishingiz mumkin bo'lsa-da, Python dasturlash tilining nomi BBCning Monty Python's Flying Circus deb nomlangan eski telekomediya sketch seriyasidan olingan .
Pythonning ajoyib xususiyatlaridan biri shundaki, u aslida bir kishining ishi. Odatda, yangi dasturlash tillari ko'plab mutaxassislar ishlaydigan yirik kompaniyalar tomonidan ishlab chiqiladi va nashr etiladi va mualliflik huquqi qoidalariga ko'ra, loyihada ishtirok etgan odamlarning ismini aytish juda qiyin. Python bundan mustasno.
Albatta, van Rossum Python-ning barcha komponentlarini o'zi ishlab chiqmagan va rivojlantirmagan. Pythonning butun dunyo bo'ylab tarqalish tezligi minglab (ko'pincha anonim) dasturchilar, testerlar, foydalanuvchilar (ularning ko'pchiligi IT mutaxassisi emas) va ishqibozlarning uzluksiz mehnati natijasidir, ammo shuni aytish kerakki, birinchi g'oya (Python unib chiqqan urug') bir boshga keldi - Gvido.
Python maqsadlari
1999 yilda Guido van Rossum Python uchun maqsadlarini aniqladi:

• 
  oson va intuitiv til, xuddi asosiy raqobatchilar tili kabi kuchli ;
  
• 
  ochiq manba , shuning uchun har kim uning rivojlanishiga hissa qo'shishi mumkin;
  
• 
  oddiy ingliz kabi tushunarli kod ;
  
• 
  qisqa ishlab chiqish vaqtlari uchun imkon beruvchi kundalik vazifalar uchun mos .
  

Oradan 20 yil o‘tib, bu niyatlarning barchasi amalga oshgani ayon bo‘ldi. Ba'zi manbalarda Python dunyodagi uchinchi eng mashhur dasturlash tili, boshqalari esa beshinchi ekanligini ta'kidlamoqda.
Qanday bo'lmasin, u hali ham TIOBE dasturlash hamjamiyatining birinchi o'ntaligida va dasturlash tili indekslarining PYPL mashhurligida yuqori o'rinni egallaydi :


Python yosh til emas. Bu etuk va ishonchli . Bu bir martalik hayratlanarli narsa emas. Bu dasturlash falakidagi yorqin yulduz va Python-ni o'rganish uchun sarflangan vaqt juda yaxshi sarmoyadir.
Nima uchun Python?
Python-ni nima o'ziga xos qiladi? Qanday qilib dasturchilar, yoshu qari, tajribali va yangi boshlanuvchilar undan foydalanishni xohlashadi? Qanday qilib yirik kompaniyalar Python-ni o'zlashtirib, o'zlarining flagman mahsulotlarini undan foydalangan holda amalga oshirishdi?
Ko'p sabablar bor - biz ulardan ba'zilarini allaqachon sanab o'tdik, ammo keling, ularni amaliyroq tarzda yana sanab o'tamiz:

• 
  o'rganish oson – Python tilini o'rganish uchun zarur bo'lgan vaqt boshqa tillarga qaraganda qisqaroq; bu haqiqiy dasturlashni tezroq boshlash mumkinligini anglatadi;
  
• 
  o'rgatish oson - o'qitishning yuki boshqa tillar talab qiladiganidan kamroq; demak, oʻqituvchi umumiy (tildan mustaqil) dasturlash texnikasiga koʻproq eʼtibor qaratishi, ekzotik nayranglar, gʻalati istisnolar va tushunarsiz qoidalarga kuch sarflamasligi;
  
  
  
• 
  yangi dasturiy ta'minotni yozishda foydalanish oson – Python-dan foydalanganda tez-tez kod yozish mumkin;
  
  
  
• 
  tushunish oson – agar u Pythonda yozilgan bo'lsa, boshqa birovning kodini tezroq tushunish ham oson bo'ladi;
  
  
  
• 
  uni olish , oʻrnatish va joylashtirish oson – Python bepul, ochiq va koʻp platformali; hamma tillar ham bu bilan maqtana olmaydi.
  

Python harakatda
Python ishlayotganini qayerda ko'rishimiz mumkin? Biz buni har kuni va deyarli hamma joyda ko'ramiz.
U qidiruv tizimlari, bulutli saqlash va vositalar, ijtimoiy media va boshqalar kabi murakkab Internet xizmatlarini amalga oshirish uchun keng qo'llaniladi. Ushbu xizmatlardan har qanday foydalansangiz, siz Python-ga juda yaqin bo'lasiz, garchi siz buni bilmagan bo'lsangiz ham.
Ko'pgina ishlab chiquvchi vositalar Pythonda amalga oshiriladi.
Python-da ko'proq kundalik foydalanish ilovalari yozilmoqda. Ko'pgina olimlar qimmatbaho xususiy vositalardan voz kechib, Python-ga o'tishdi.
Ko'pgina IT-loyiha sinovchilari Python-dan takrorlanadigan test protseduralarini bajarish uchun foydalanishni boshladilar. Ro'yxat uzoq.
Python misollar
Python quyidagilar uchun ajoyib tanlovdir:

• 
  Veb va Internetni ishlab chiqish (masalan, Django va Pyramid ramkalari, Flask va Bottle mikro-ramkalari)
  
• 
  Ilmiy va raqamli hisoblash (masalan, SciPy - matematika, fan va muhandislik maqsadlari uchun paketlar to'plami; Ipython - ish seanslarini tahrirlash va yozib olish xususiyatiga ega interaktiv qobiq)
  
• 
  Ta'lim (bu dasturlashni o'rgatish uchun ajoyib til!)
  
• 
  Ish stoli grafik interfeyslari (masalan, wxWidgets, Kivy, Qt)
  
• 
  Dasturiy ta'minotni ishlab chiqish (qurilishni boshqarish, boshqarish va sinovdan o'tkazish - Scons, Buildbot, Apache Gump, Roundup, Trac)
  
• 
  Biznes ilovalari (ERP va elektron tijorat tizimlari - Odoo, Tryton)
  
• 
  Oʻyinlar (masalan, Battlefield seriyasi, Sid Meier's Civilization IV…), veb-saytlar va xizmatlar (masalan, Dropbox, UBER, Pinterest, BuzzFeed…)
  
• 
  Va bu faqat boshlanishi…
  
• 
  Djangoning asosini 3 ta qism – Model, View va Template tashkil qiladi.
  Keling, ularni birma-bir ko’rib chiqamiz.
  
• 
  Djangoda MVT dizaynining ishlashi
  

• View

• 
  Nomlanishi “ko’rinish” ma’nosini bersa ham, aslida, views ko’rinishga javob beradigan qism emas. Views django loyihaning “miyasi” sifatida ishlaydi. Mantiqiy qismlar shu yerda yoziladi. Qolgan deyarli barcha qismlar shu qism orqali biriktiriladi va view ularni nazorat qiladi.
  
• 
  Serverga kelgan request(so’rov)larga view javob beradi. Masalan, djangoda yozilgan saytga browser orqali “/login/” qismiga request yuborsak, url dispatcher(bu haqida pastroqda) requestni tutib olib, “login/” qismi uchun javobgar viewga yuboradi. View esa requestni analiz qilib, kerakli vazifalarni bajaradi va bizga response(javob) yuboradi.
  

• Model

• 
  Hozirda deyarli barcha web loyihalar ma’lumotlar bazasidan foydalanadi. Pythonda yozilgan serverimiz ma’lumotlar bazasi(deylik, PostgreSQLda bo’lsin) bilan aloqa o’rnatishi uchun bizga o’rtada “ko’prik” kerak bo’ladi. Django ORM biz uchun mana shu vazifani bajaradi.
  
• 
  Object relational mapper(ORM) – boshqa tur(masalan, ma’lumotlar bazasi)dagi ma’lumotlarni biror dasturlash tiliga obyekt sifatida o’tkazib, foydalanish imkonini beruvchi qism.
  
• 
  Model esa Django ORMning bir qismi. Demak, u ham bizning serverimizni database bilan bog’lashga xizmat qiladi.
  
• 
  Agar siz SQL tillaridan xabardor bo’lsangiz, ma’lumotlar SQL oilasidagi ma’lumotlar bazasida jadval ko’rinishida saqlanishidan xabardor bo’lsangiz kerak. SQLda biz column(ustun)lardan qolip sifatida foydalanamiz. Row(qator)larda esa o’sha qoliplardan foydalanib yaratilgan ma’lumotlar bo’ladi.
  
• 
  Djangoda bitta model bitta class orqali ifodalanib, u bitta “qolip”, ya’ni jadvalni hosil qiladi. Uning ichidagi fieldlar databaseda ustunlarga to’g’ri keladi. Bu model classdan olingan obyektlar esa row, ya’ni qatorlarni bildiradi.
  
•