Toshkent axborot texnologiyalari universiteti nukus filiali kompyuter injiniringi fakulteti

4

.2. Yonģin xafvsizligi 

Yonish jarayonini shartli ravishda quyidagi turlarga bo'lish mumkin: 

1) 

chaqnash-yonuvchi aralashmaning bir lahzada yonib-o'chishi. Bunda 

yonishning davom etishi uchun aralashma tayyorlashning hojati yo'q; 

2) 

natijasida yonishning vujudga kelishi; 

3) 

alangalanish-yonishning alanga olib davom etishi; 

4) 

o'z-o'zidan yonish -  moddalar ichida asosan organik moddalarda ro'y 

beradigan ekzotermik reaksiyalar natijasida, tashqaridan qizdirishsiz yonuvchi 

aralashmaning o'z-o'zidan yonib ketishi; 

5) 

o'z-o'zidan alangalanish -  o'z-o'zidan yonishning alanga bilan davom 

etishi; 

6) 

portlash  -  o'ta tez yonish jarayoning bosim va energiya hosil qilish 

bilan o'tishi. 

Yonuvchi modda ma'lum haroratlarda o'zidan ma'lum bug'lar ajratib 

chiqarishi natijasida muhim alangalanish ta'minlansa, bu harorat 

alangalanish harorati deb yuritiladi. Mehnatni muhofaza qilish -  bu 

iqtisodiy, ijtimoiy, texnika, sanitariya-gigiyena, mehnat qonunlari va 

tashkiliy chora-tadbirlar tizimidan iborat bo'lib, uzluksiz faoliyat jarayonida 

inson sog'lig'i va mehnat qobiliyatini ta'minlashga qaratilgan fandir. 

Insonning jamiyatni taraqqiy etirish hamda ishlab chiqarishni boshqarishda 

asosiy kuch ekanligini hisobga olib, uning xavfsizligini va sog'lig'ini saqlash 

ijtimoiy taraqqiy ot yo'lidagi muhim omil hisoblanadi. Shuning uchun ham sanoat 

korxonalarida mahsulot yetishtirish jarayonida ishlab chiqarish sharoitini 

yaxshilash, ishlab chiqarishda jarohatlanish va kasb kasalliklarining kelib chiqish 

manbalarini yo'qotish, shuningdek ish faoliyati inson uchun charchash, toliqish va 

kasallanish manbai bo'lmasdan, quvonch va baxt keltiruvchi faoliyat bo'lishini 

ta'minlashga harakat qilish zarur. Sanoat korxonalarida to'kis sanitariya-gigiyena 

sharoitlarini ta'minlash, og'ir qo'l kuchi bilan bajariladigan mehnatni tugatish va 

---

64 

 

kasb kasalliklarini butunlay yo'qotish chora-tadbirlarini amalga oshirish kerak, 

zero, mehnat qilish faqat yashash vositasi bo'lib qolmasdan, balki hayot talabi 

bo'lib qolishi kerak.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

65 

 

 

XULOSA 

 

Ushbu bitiruv malakaviy ishida hozirgi kunda telekommunikatsiya 

tarmoqlarining  foydalanuvchilarga kursatayotgan  xizmatlarining qanday 

tashkillashtirganligi va uning ahamiyati ko`rib chiqildi.  

Bizga ma`lum, xizmat turlarining xilma xilligi raqamli tarmoq 

texnologiyalarining rivojlanishiga bevosita bog`liq bo`lganligi uchun mazkur ishda 

aytib utilgan tarmoq evolyutsiyasi bosqichlari ularning kelib chiqish zarurligini 

isbotlaydi. Tarmoq texnologiyalarining imkoniyatlaridan imkon qadar foydalangan 

holda xizmat turlarining oshishi bilan ularga quyilgan sifat ko`rsatkichlar talabi 

ham oshadi, sababi telekommunikatsiya tarmog`ining asosiy vazifasi bu yuqori 

sifatli xizmat ko`rsatish bo`lib hisoblanadi. Sifat ko`rsatkichining ta`minlanishi 

zarur ekanligini xizmat  ko`rsatuvchi operator emas, asosiy iste`molchi bo`lgan 

tarmoq abonentlari belgilab beradi, va shu bilan birga qanday xizmat turiga 

zaruriyat borligini ham belgilab berishi mumkin. Ya`ni tarmoq operatori 

iste`molchi talabini o`rgangan holda o`zlarining rivojlanish yo`nalishini belgilab 

olishlari mumkin.       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

66