Toshkent axborot texnologiyalari universiteti nukus filiali kompyuter injiniringi fakulteti

MA`LUMOT UZATISH TARMOQLARINI AXBOROT XAVFSIZLIGINI TA`MINLASH TAMOYILLARI.

2.1. O`zaro ochiq tizimlarning etalon modelini xavfsizlik arxitekturasi axborot xavfsizligining xizmatlari va mexanizmlari

Ochiq tizimlarning tavsiflari va vositalarini aniqlaydigan kontseptual asosi sifatida OSI (Open System Interconnection) etalon modeli ishlatiladi. U ochiq tizimlarning turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan tavsiya etilgan tizimlarning bir tarmoqda ishlashini ta`minlovchi o`zaro bog`lanishini aniqlaydi va quyidagilarni muvofiqlashtiradi:

• 
  qo`llanish jarayonlarning o`zaro bog`lanishini;
  

• 
  ma`lumotlarni taqdim etish shakllarini;
  

• 
  ma`lumotlar saqlanishi bir xilligini;
  

• 
  tarmoq resurslarini boshqarish;
  

• 
  ma`lumotlar xavfsizligi va axborot himoyasini;
  

• 
  dasturlar va texnik vositalarning diagnostikasini.
  

39
Ochiq tizimlarning standart holatdagi o`zaro bog`lanishi quyidagicha:

1. 
   o`zaro ochiq tizimning etalon modeli;
   

2. 
   etalon modelini qanoatlantiradigan xizmatlarning aniq to`plami;
   

3. 
   xizmatlar bajarilishini ta`minlovchi va ularni amalga oshirish uchun ishlab chiqilgan protokollar to`plami.
   

Xizmat - yuqori daraja komponentlari ixtiyoriga beriladigan joriy darajaga tegishli funktsional imkoniyatlar to`plamidir.

Protokol - har-xil texnik qurilmalarda ishlatiladigan, bir xil jarayonlar orasidagi mantiqiy va protsedurali bog`lanishni ta`minlovchi qoidalar to`plami.
Interfeys - ikkita qurilma yoki tizimlar osti chegarasida ularning to`liq birga ishlashini ta`minlovchi qurilmalar va protseduralar to`plami. Interfeys elektrik, mexanik va funktsional bog`lanishlarni ta`minlaydi.
Protokollarning funktsiyalari: