|
Kadrlarini o`qitish va rivojlantirish
Mehmonxonalarda ta‘lim olishga ehtiyoj mavjud bo`lib, u xodimlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishni ham qamrab oladi. Xodimga ta‘lim berishni rejalashtirish korxona ichidagi, undan tashqaridagi ta‘lim va mustaqil tayyorgarlik ko`rishni o`z ichiga oladi. Xodimga ta‘lim berishni rejalashtirish ishlovchilarning o`z ishlab chiqarish resurslaridan foydalanish, tashqi mehnat bozoridan yuqori malakali kadrlar izlamaslik imkonini beradi.
Bundan tashqari, bunday rejalashtirish xodimning harakatchanligi va o`zini-o‘zi boshqarishi uchun shart-sharoitlar yaratib beradi. U xodimning ishlab chiqarishdagi o`zgargargan sharoitga o`sha ish o`rnining o`zida moslashuvi jarayonini tezlashtiradi. Amaliyotda mehmonxona xodimini o`qitish(ta‘lim berish)ning ikki shakli mavjud: ish o`rnida va undan tashqarida ta‘lim berish.
Ish o`rinda ta‘lim berish ancha arzonga tushadi va tezkorlik bilan ajralib turadi. U kundalik ish bilan bog‘liq bo`lib, xodimning ta‘lim jarayoniga kirishini osonlashtiradi, bu ayniqsa auditoriyalarda ta‘lim olishga o`rganmagan xodimlar uchun qulaydir.Ish o`rnidagi ta‘limning muhim usullari topshiriqlarning murakkablashtirib borilishi usuli, ish o`rnini almashtirish, tajriba hosil qilish, ishlab chiqarish yo`l-yo`riqlari berish, xodimlarning assistentlar sifatida ishlashini yo`lga qo`yish, bir qism vazifalarini va javobgarligini boshqalarga berishdir.Ish joyidan tashqarida ta‘lim berish ancha samarali hisoblanadi, lekin u qo`shimcha moliyaviy xarajatlar bilan va xodimni xizmat vazifalarini bajarishdan chalg‘itish bilan bog‘liqdir. Bunda muhit ongli ravishda o`zgartiriladi va xodim kundalik ishdan uzilib qoladi.
Ish joyidan tashqarida ta‘lim berishning muhim usullari: ma‘ruzalar o`qilishi, ishbilarmonlik o`yinlari o`tkazish, aniq ishlab chiqarish vaziyatlarini tahlil qilish, konferensiya va seminarlar o`tkazish, tajriba almashish guruhlarini tashkil etish, sifat to`garaklarini tashkil qilishdan iborat.
Xodimga sarflanadigan xarajatlar mehmonxonaning ishlab chiqarish va ijtimoiy ko`rsatkichlarini ishlab chiqish uchun asos bo`lib xizmat qiladi. Xodimga sarflanadigan xarajatlar ulushi mahsulot tannarxida ortib boradi, bu esa quyidagi omillar bilan bog‘liqdir:
-mehnat unumdorligi bilan xodimlarga sarflanadigan xarajatlar o`rtasida bevosita bog‘liqlikning yo`qligi;
-xodimning malakasiga tobora yuqoriroq talablar qo`yadigan yangi texnologiyalarning joriy qilinishi;
-mehnat huquqi sohasidagi qonunlarning o`zgarishi, yangi tariflarning paydo bo`lishi, eng zarur tovarlar (kundalik ehtiyoj uchun kerak bo`ladigan) narxlarining ortishi.
Xodimga sarf etiladigan xarajatlarni rejalashtirishda birinchi navbatda xarajatlarning quyidagi moddalarini nazarda tutish zarur:
-asosiy va qo‗shimcha ish haqi, ijtimoiy sug‘urtaga mablalar ajratish, xizmat safarlari chiqimlari; kadrlar tayyorlash, ularni qayta tayyorlash va malakasini oshirish xarajatlari;
-umumiy ovqatlanish uchun qo`shimcha haq to`lash, uy-joy maishiy xizmat ko`rsatish, madaniyat va jismoniy tarbiya, sog‘liqni saqlash va dam olish, bolalar muassasalari bilan ta‘minlash, maxsus kiyim boshlar bilan ta‘minlash. Shuningdek, mehnatni va atrof-muhitni muhofaza qilish, mehnat qilish uchun yanada shart- sharoitlarni yaratish (mehnat psixofiziologiyasi va ergonomikasi, texnika estetikasi talablariga rioya qilish) mehmonxonada sog‘lom-psixologik vaziyatni vujudga keltirish xarajatlari, ishchi o`rinlarini tashkil etish xarajatlari.
Agar kadrlar qo`nimsizligi katta bo`lsa, u holda yangi ishchi kuchini izlash, unga yo`l-yo`riqlar berish va ishni o`zlashtirish bilan bog‘langan qo`shimcha xarajatlar paydo bo`ladi. Kadrlar qo`nimsizligi yuqori bo`lgan taqdirda ishdan tashqari vaqtlarda qilinadigan mehnatga haq to`lash miqdori ortadi, yaroqsiz mahsulot ishlab chiqarish va bekor turib qolishlar ko`payadi, kasallanish, ishlab chiqarishda shikastlanish darajasi ortadi, erta nogiron bo`lib qolish boshlanadi. Bularning hammasi xodim bilan bog‘liq bo`ladigan xarajatlarni oshiradi, mahsulot tannarxining ko`tarilishi va uning raqobatga bardosh berishi darajasini pasaytirishga olib keladi.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda, kadrlarni rejalashtirish korxona manfaatlari nuqtai-nazaridan ham, uning xodimi manfaatini ko`zlab ham amalga oshiriladi. Mehmonxona uchun kerakli vaqtda, kerakli o`rinda, zarur miqdorda hamda tegishli malakaga ega bo`lgan shunday xodimga ega bo`lish muhimki, ular ishlab chiqarish vazifalarini hal qilish, uning o`z maqsadlariga erishishi uchun zarur bo`ladi. Kadrlarni rejalashtirish ancha yuqori mehnat unumdorligini qo`lga qiritish va ishdan qoniqish hosil qilish uchun shart-sharoitlar yaratib berishi lozim. Odamlarni birinchi navbatda o`z qobiliyatlarini rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratib berilgan, yuqori hamda doimiy ish haqi olib turish kafolatlangan ish o`rinlari jalb qiladi. Mehmonxonadagi barcha xodimning manfaatlarini hisobga olish kadrlarni rejalashtirish vazifalaridan biri hisoblanadi. Shuni yodda tutish kerakki, kadrlarni rejalashtirish mehmonxonadagi umumiy rejalashtirish jarayoniga qo`shilib ketgan taqdirda samarali bo`ladi.
Foydananilgan adabiyotlar
https://dropt.ru/uz/calculations/lekciya-na-temu-kadrovoe-planirovanie-v-organizacii-osnovy-kadrovogo/
https://nt-csm.ru/uz/kadrovoe-planirovanie-opredelenie-potrebnosti-organizacii.html
https://uz.wikipedia.org/wiki/Rejalashtirish
https://kvakusha.ru/uz/programma-strategicheskogo-razvitiya-personala-zhbi-strategiya.html
Do'stlaringiz bilan baham: |
