Toshkent axborot texnologiy

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Komyuter tizimlari kafedrasi

Komyuterni tashkillashtirish fanidan


Mustaqil ishi

Qabul qildi: F.F.Rajabov

Toshkent-2020
Reja:
1.Multiprotsessor haqida to’liq tushuncha.

2.Multikompyuterning ishlash mexanizmi.

3.Multiprotsessor va multikompyuter o’rtasidagi asosiy farqlar.

Mavzu: Zamonaviy multiprotsessorlar va multikompyuterlar

Keling, birinchi galda multiprotsessor o’zi nima ekanligini tushunib olamiz. Multiprotsessorlar - bu bitta kompyuter tizimida ikki yoki undan ko'p markaziy ishlov berish birliklaridan (CPU) foydalanish hisoblanadi. Ushbu atama tizimning bir nechta protsessorlarni qo'llab-quvvatlash qobiliyatini yoki ular o'rtasida vazifalarni taqsimlash qobiliyatini ham anglatadi. Ushbu asosiy mavzu bo'yicha juda ko'p tafovut mavjud va ko'p protsessing ta'rifi kontekstda farq qilishi mumkin, asosan CPU qanday aniqlanishi funktsiyasi (bitta o'ramda bir nechta yadro, bitta paketda bir nechta yadrolar, bitta tizim blokidagi bir nechta paket va boshqalar).

Ba'zi bir onlayn lug'atlarga ko'ra, multiprosessor bu bir vaqtning o'zida dasturlarni qayta ishlash uchun ikkita va undan ko'p protsessor birliklaridan (bir nechta protsessor) iborat bo'lib, har biri asosiy xotira va tashqi qurilmalarni almashadi. 2009-yildagi darslikda ko'p protsessorli tizim shunga o'xshash tarzda aniqlangan, ammo protsessorlar "tizimning bir qismi yoki barchasini yoki butun xotirasini va kirish/chiqish uskunalarini” bo’lishishlari mumkinligini ta’kidlab ; shuningdek,sinonim atama sifatida mustahkam bog’langan tizimni berdi.

Operatsion tizim darajasida, ba'zida birdaniga bir jarayondan farqli o'laroq, har bir jarayon alohida protsessor yoki yadroda ishlaydigan alohida tizimda bir nechta parallel jarayonlarning bajarilishini nazarda tutish uchun ko'p ishlov berishdan foydalaniladi. Ushbu ta'rifdan foydalanilganda, ko'p ishlov berish ba'zida faqat bitta protsessordan foydalanishi mumkin bo'lgan ko'p ishlov berish bilan taqqoslanadi (ya'ni vaqtni taqsimlash tizimi). Ammo ko'p ishlov berish bir nechta protsessorlardan foydalangan holda bir nechta jarayonlarning haqiqiy parallel bajarilishini anglatadi. Ko'p ishlov berish bitta jarayon yoki vazifa bir vaqtning o'zida bir nechta protsessorlardan foydalanishni anglatmaydi; parallel ishlov berish atamasi odatda ushbu ssenariyni ifodalash uchun ishlatiladi. Boshqa mualliflar operatsion tizim texnikasini multiprogramma deb atashni afzal ko'rishadi va bir nechta protsessorga ega bo'lish uchun apparat protsessiga atamani zaxira qilishadi.

Quyidagi rasmda bu haqida batafsil yoritilgan(1.1-rasm):

1.1-rasm.

Multiprosessor dasturlari quyidagilarga bo’linadi:

• 
  Yagona yo'riqnoma, ma'lumotlarning yagona oqimi (MYO) kabi uniprosessor sifatida.
  
• 
  Odatda, vektorni qayta ishlash uchun ishlatiladigan bir nechta ma'lumot oqimi (BMO) kabi bitta protsessor kabi ko'p protsessor sifatida.
  
• 
  Gipertishli yoki quvurli protsessorlarni tavsiflash uchun ishlatiladigan bir nechta ko'rsatmalar, bitta ma'lumot oqimi (GBMO) kabi yagona nuqtai nazardan bir nechta ko'rsatmalar to'plami.
  
• 
  Bir nechta yo'riqnomalar, bir nechta ma'lumotlar oqimi (BYBM) kabi bir nechta istiqbolda bir nechta individual dasturlarni bajarish uchun bitta tizim ichida.
  

Multiprotsessordan foydalanishning afzalliklarini ko’rib chiqamiz :

• 
  Kengaytirilgan ishlash.
  
• 
  Bir nechta dastur.
  
• 
  Ilovada ko'p vazifali.
  
• 
  Yuqori o'tkazish qobiliyati va sezgirlik.
  
• 
  Protsessorlar o'rtasida uskunalarni almashish.
  

Endi, multikompyuterlar haqidagi ma’lumotlar bilan tanishamiz. Multikompyuterli tizim bu muammoni hal qilish uchun bir-biriga ulangan bir nechta protsessorlarga ega bo'lgan kompyuter tizimidir. Har bir protsessor o'z xotirasiga ega va unga ushbu protsessor kirish huquqiga ega va ushbu protsessorlar bir-biri bilan o'zaro bog'lanish tarmog'i orqali bog'lanishlari mumkin(1.2-rasm).

1.2-rasm.

Multikompyuter protsessorlar o'rtasida xabarlarni yuborish qobiliyatiga ega bo'lganligi sababli, vazifani bajarish uchun vazifani protsessorlar o'rtasida taqsimlash mumkin. Demak, tarqatilgan hisoblash uchun ko'pkompyuterdan foydalanish mumkin. Ko'p protsessorga qaraganda ko'p kompyuterni qurish iqtisodiy va osondir.
Multikompyuterlar (taqsimlangan xotirali sistemalar)- sistemada mavjud barcha xotiralarga to’liq murojaatni ta’min etmaydigan sistemalar((no-remote memory access or NORMA). Bunaqa yondoshuv 2ta muhim mikroprotsessorli hisoblash sistemalarini qurilishi uchun ishlatilinadi.

1. massiv-parallel sistemalar- massivno-parallelnыx sistem (massively parallel processor or MPP).

2. Kalastrli - klasterov (clusters).
Birinchi turdagi sistemalarga mansub - IBM RS/6000 SP2, Intel PARAGON/ASCI Red, transpyuternыe sistemы Parsytec va boshqalarni misol qilishimiz mumkin.

Kalasterli sistemalarga AC3 Velocity va NCSA/NT Supercluster sistemalarini keltirishimiz mumkin. Shuni ta’kidlash lozimki, hozirgi zamonaviy sistemalar orasida 2 tip kalasterli sistemalar tez rivojlanib ketdi. Ularda maxsus aparatli vositalar, dasturiy imkoniyatlar yaratilgan.

Multipotsessor va Multikompyuter o'rtasidagi farq:
Multiprosessor - bu bir nechta vazifalarni bajarishga qodir bo'lgan ikki yoki undan ko'p markaziy ishlov berish birliklari (CPU) bo'lgan tizim, bu erda ko'pkompyuter hisoblash vazifasini bajarish uchun o'zaro bog'liqlik tarmog'i orqali ulanadigan bir nechta protsessorlarga ega tizimdir. Multiprotsessorli tizim - bu ko'p protsessorlar bilan ishlaydigan yagona kompyuter, bu yerda multikompyuterli tizim singari shaxsiy kompyuter sifatida ishlaydigan kompyuterlar to'plami. Multikompyuterni qurish multiprotsessorga qaraganda osonroq va iqtisodiy samaralidir. Multiprotsessor tizimida dastur osonroq bo'ladi, chunki multikompyuter tizimida dastur qiyinroq bo'ladi. Multiprosessor parallel hisoblashlarni qo'llab-quvvatlaydi, Multikomputer taqsimlangan hisoblashni qo'llab-quvvatlaydi.

• 
  Multiprosessor - bu ko'plab protsessorlar mavjud bo'lgan yagona kompyuter. Qarama-qarshi bo'lganidek, ko'p kompyuterda bir nechta avtonom kompyuterlar mavjud.
  
• 
  Multiprotsessorda ko'plab ishlov berish elementlari ishlatiladi, ammo ularning shaxsiy shaxsiy xotiralari yo'q, buning o'rniga u bitta xotirani ulashadi. Bundan farqli o'laroq, ko'p kompyuterda o'z xotirasi va kirish / chiqish manbalari bilan bir qatorda bir nechta ishlov berish elementlari mavjud, ular tarqatilgan xotirani almashishdan ko'ra.
  
• 
  Resurslarni samarali taqsimlash uchun protsessor modeli ishlov berish elementlari va xotira o'rtasida to'g'ri aloqani talab qiladi. Aksincha, ishlov berish elementlari va xotira manbalari o'rtasida o'zaro aloqa talab qilinmaydi.
  
• 
  Multiprosessorlar dinamik tarmoqdan foydalanadilar, unda tizimning faol kommutatsiya birligini o'rnatish orqali aloqa aloqalarini qayta o'zgartirish mumkin. Aksincha, ko'p kompyuterda statik tarmoq mavjud bo'lib, unda kommutatsiya qurilmalarining ulanishi o'rnatiladi va to'g'ridan-to'g'ri nuqta-ulanish orqali aniqlanadi.
  

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Mirbabayev F.A “Farmasevtikada informatsion tizimlar “

2.https://www.geeksforgeeks.org/introduction-of-multiprocessor-and-multicomputer/

3.https://techdifferences.com/difference-between-multiprocessor-and-multicomputer.html