testli dasturlarni betaraflashtirish vositalari;
—'obyekt dasturiy ta’minotiga ayg‘oqchilar tomonidan atayin kiriti-luv-chi turli xil xqtoliklaj\j
Universallilc,inSxl5ylik, dasturiy-apparat amalga oshirilishining har xilligi, ta’sirining keskinligi, qoMIanilishining vaqti va joy ini tanlash imkoniyati, nihoyat, foydaliligi axborot qurolini haddan tashqari xavfli qiladi. Bu qurolni, masalan, intellektual mulkni himoyalash vositasiga o'xshatib niqoblash mumkin. Undan tashqari, u hatto urush e’lon qil-masdan hujum harakatlarini avtonom tarzda olib borish imkonini beradi.
Zamonaviy jamiyatda axborot qurolini ishlatish harbiy strategiyasi fuqaro sektori bilan uzviy bogMangan. Axborot qurolining ta’siri, shakli va usullarining paydo boMishi va qo‘llanishi xususiyatlarining turli-tumanliligi undan himoyalanishning murakkab masalalarini vujudga keltirdi.
Axborot quroli qoMlanilishini oldini olish yoki qo‘llanishi oqibat-larini bartaraf qilish uchun quyidagi choralami ko‘rish lozim:
axborot resurslarining fizik asosini tashkil etuvchi moddiy-texnik obyektlami himoyalash;
ma’lumotlar bazalari va banklarining me’yoriy va muttasil ish-lashini ta’minlash;
axborotdan ruxsatsiz foydalanishdan, uni buzilishidan yoki yo‘q qilinishidan himoyalash;
axborot sifatini saqlash (o'z vaqtidaligi, aniqligi, to'laligi va foy-dalanuvchanligi).
Davlatning dunyo ochiq tarmog'iga ulanishining iqtisodiy va ilmiy-texnik siyosatini axborot xavfsizligi orqali ko‘rish lozim. Bu ochiq, fu-qarolaming axborotga va intellektual mulkka ega boMish qonuniy huqu-qini saqlashga moMjallangan siyosat mamlakat hududida tarmoq asbob-uskunalarini unga axborot quroli elementlarining kirishidan saqlashni
ko‘zda tutish lozim. Bu muammo hozirda, chet el axborot texnologiya-larini ommaviy sotib olinayotgan paytda o'ta muhimdir.
Ma’lumki, dunyo axborot makoniga ulanmasdan mamlakat iqtiso-dini rivojlantirib boMmaydi. Internet tarmog‘i tomonidan ta’minlangan axborot va hisoblash resurslaridan tezkor foydalanishni davlatchilikni, fuqarolik jamiyati institutlarini mustahkamlash, ijtimoiy infratuzilma-larining rivojla-nish shartlari sifatida talqin etish mumkin.
Ammo mamlakatning xalqaro telekommunikatsiya tizimida va ax borot almashinuvida ishttrokininjg axborot xavfsizligi muammosini kompleks hal qilmasdan mumkin emasligini aniq tasawur etish lozim. Ayniqsa, xususiy axborot resurslarini himoyalash muammosi axborot va telekommunikatsiya texnologiyalar sohasida rivojlangan mamlakatlar-dan texnologik orqada qolayotgan mamlakatlar uchun jiddiy hisobla-nadi.
Axborot qurolini ishlab chiqishni va uni ishlatishni kimyoviy va bakteriologik qurol kabi taqiqlash ehtimoldan uzoq. Xuddi shu kabi ko'pgina mamlakatlarning yagona global axborot makonini shakllanti-rish bo‘yicha urinishlarini chegaralab boMmaydi.
Tizim ma’muri uchun himoyaning maqbul darajasini ta’minlashning yagona usuli-axborotga ega bo‘lishi, chunki hozircha axborot hujumiga eng tez reaksiya beradigan inson hisoblanadi. Demak. axborotni himoyalash ma’murlarining o‘qitishga va professional o'sishiga sarf-xarajat axborot hujumlariga qarshi turuvchi eng samarali vosita hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |