Toshkent axborot axborot lashtirish texnologiyalari

1-qadam. Uzunligi Msimvolli kalit K ni tanlash.


2-qadam. Tanlangan kalit K uchun [(M+1),/?] oMchamli shifrlash mat-ritsasi Т5ь=(Ьф ni qurish.
3- qadam. Dastlabki matnning har bir simvoli s0r tagiga kalit sim-voli k,„ joylashtiriladi. Kalit keraklicha takrorlanadi.
4-qadam. Dastlabki matn simvollari shifrlash matritsasi Ts/, dan quyidagi qoida bo‘yicha tanlangan simvollar bilan ketma-ket almashtiri-ladi.

1) K kalitning almashtiriluvchi sUr simvolga mos kmsimvoli aniqla­

nadi;

shifrlash matritsasi Tj, dagi k„, = bjj shart bajariluvchi ; qator

topiladi;

sor = b,i shart bajariluvchi j ustun aniqlanadi;


sor simvoli bu simvoli bilan almashtiriladi.


5-qadam. Shifrlangan ketma-ketlik maMum uzunlikdagi (masalan, 4 simvolli) bloklarga ajratiladi. Oxirgi blokning bo‘sh joylari maxsus simvol-toMdiruvchilar bilan toMdiriladi.
Rasshifrovka qilish quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi:


1-qadam. Shifrlash algoritmining 3-qadamidagidek shifrmatn tagiga kalit simvollari ketma-ketligi yoziladi.


2-qadam. Shifrmatndan s/r simvollari va mos kalit simvollari k„, ketma-ket tanlanadi. Tsh matritsada km = by shartni qanoatlantiruvchi i qator aniqlanadi. /-qatorda b,i/=s/r element aniqlanadi. Rasshifrovka qil-ingan ma-tnda r - o‘miga by simvoli joylashtiriladi.


3-qadam. Rasshifrovka qilingan matn ajratilmasdan yoziladi. Xiz-matchi simvollar olib tashlanadi.

Misol. K= kaliti yordamida T=

dastlabki matnni shifrlash va rasshifrovka qilish talab etilsin. Shifrlash va rasshifrovka qilish mexanizmi 4.8-rasmda keltirilgan.

Polialfavitli almashtirish usullarining kriptobardoshligi oddiy al-mashtirish usullariga qaraganda aytarlicha yuqori, chunki ularda dast­ labki ketma-ketiikning bir xil simvollari turli simvollar bilan almashtiril-ishi mumkin. Ammo shifrning statistik usullariga bardoshliligi kalit uzunligiga bogMiq.

Dastlabki matn PAXTAG'ARAMI

Kalit	GlO‘ZA G‘OlZA G‘0 ‘Z A
Almashtirilgan
so‘nggi matn	KO‘NTG‘ZTALO‘Fl
Shifrmatn	KO‘NTG‘ZTALO‘FI
Kalit	G‘0 ‘ZA G‘0 ‘ZA G‘0 ‘ZA
Rasshifrovka
qilingan matn PAXT A G‘A RAMI
Dastlabki matn PAXTA G‘ARAMl