Toshkent arxitektura qurilish instituti

3.2.2. Qurilish yuklarini ortish va tushirish 
Qurilish  yuklarini  ob’yektga  ko‘chirishda  junatiladigan  yerda    ularni 
ortish va  kelgan  yerda  ularni tushirish  ehtiyoji  bo‘ladi. Bu  operatsiyalar  to‘liq 
mexanizatsiyalashtirilgan  bo‘lib,  bu  ishlarni  bajarishda  umumqurilish    va 
maxsus  mashinalar  va    mexanizmlar  qo‘llaniladi.  Bu  mexanizmlar  mustaqil 

---

33 
 
ishlashi  mumkin  yoki  transport  vositalarini  konstruktiv  qismining    bo‘lagi 
bulishi mumkin. 
Birinchi  guruhga  maxsus  ortuvchi  –  tushiruvchi  va  odatdagi  montaj 
kranlari,  siklik  va  uzluksiz  ishlovchi  yuk  ortuvchilar,  ko‘chuvchi  lentali 
konveyrlar, mexanik bellar, pnevmatik yuk to‘shiruvchilar va boshqalar kiradi. 
Ikkinchi  guruhga  avtomobil-samosvallar,  o‘zi  yuk  tushiruvchi  platformali 
transport vositalari va avtonom  yuk tushiruvchi vositalar va boshqalar kiradi. 
Qurilishda kichik o‘lchamdagi donabay  material va mahsulotlarni paket 
va  konteynerda  tashish  keng  qo‘llanilmoqda.  Paket  –  maxsus  poddonga 
joylashtirilgan yuk to‘pi. Paketlar shunday  shakllantirilgan bo‘lishi kerakkim  , 
uni ko‘chirish bosqichlarida shakli  o‘zgarmasin. 
Konteyner  –  ko‘p  marta  qo‘llaniladigan  inventar  qurilma    yoki  idish. 
Universal konteynerlar  yopiq, ortish va tushirishni ta’minlaydigan moslamalar 
bilan  jihozlangan  turli  kategoriyali  yuklarni  tashishga  mo‘ljallangan.  Maxsus 
konteynerlar  konstruksiyasi  ma’lum  aniq  turdagi  yuklarni–  rulonli  materiallar, 
pardozlash  plitkalari,  linoleum,  bino  seksiyasi  uchun  elektromontaj  armaturasi 
va boshqalarni  tashish uchun yaratiladi.