Toshkent arxitektura qurilish instituti

KIRISH 
 
Jamiyat taraqqiyotida qurilish asosiy ishlab chiqarish sohalaridan biridir. 
Qurilish  ishlab  chiqarishining  natijasida,  tugallangan  qurilish  mahsuloti  − 
funksional  mo‘ljalga  ega  bo‘lgan  bino  va  inshootlar  yaratiladi.  Bino  va 
inshootlar  konstruksiyalarining  xilma-xilligi  keng  miqyosda  qurilish 
texnologiyalarining yaratilishi va qo‘llanilishini taqoza qiladi.  Har bir qurilish 
texnologiyasining    yetakchi  elementi  bu  −  qurilish  jarayonidir.  Qurilish 
jarayonlarining
 
nazariy  va  amaliy  asoslari
 
“Qurilish  jarayonlari  texnologiyasi”  
fanida  o‘rganiladi.
 
Qurilish texnologiyalarining 
   
tarkibi va strukturasi
    “
Bino 
va  inshootlarni  barpo  etish  texnologiyasi”  fanida  ko‘rib  chiqiladi.  Bu  fanni 
o‘rganish qurilish materiallari va buyumlari, bino va inshootlarning arxitektura-
rejaviy yechimlari, konstruktiv tizimlari, qurilishni tashkil etish va boshqarish, 
qurilish  mashinalari,  mehnatni  muhofaza  qilish  va  xavfsizlik  texnikasi
   
sohalarida o‘rganilgan ilmlarga asoslanadi.
 
“Bino  va  inshootlarni  barpo  etish  texnologiyasi”  fanida  o‘rganiladigan 
qurilish texnologiyalari o‘z ichiga bino va inshootlarni yig‘ma, monolit, yig‘ma-
monolit  va  g‘isht  konstruksiyalardan  barpo  etishdagi  texnologiyalarini  oladi. 
Qurilish ishlab chiqarish texnologiyalarining soni ko‘p,  ular doimo yangilanib, 
taraqqiylashib  rivojlanmoqda.  Qurilish  texnologiyalari  mukammallanishining 
asosiy 
yo‘nalishlari 
resurstejamkorlik, 
qurilish 
texnologiyalarini 
moslashuvchanlik darajasini oshirish, ularning xavfsizligi, sifati, atrof-tabiat va 
ijtimoiy muhitga bo‘ladigan ta’sirlarni kamaytirishdan iboratdir. Bu darslikning 
o‘ziga  xos  xususiyatlaridan  biri,  unda  zamonaviy  bino  va  inshootlarni  barpo 
etishning  keng  ko‘lamdagi  sharoitlari  ko‘rib  chiqilgan.  Suningdek,  zamonaviy 
qolip  turlari  va  sistemalarining  qo‘llanilishiga  keng  e’tibor  qaratilgan.  Ushbu 
darslikda  “Bino  va  inshootlarni  barpo  etish  texnologiyasi”  o‘quv  kursining 
asosiy  beshta  bo‘limi  ketma-ket  ko‘rib  chiqilgan:  qurilish  texnologiyalarining 
asosiy qoidalari; bino va inshootlarni yer osti qismini barpo etishning o‘ziga xos 
xususiyatlari;  bino  va  inshootlarni  yig‘ma  konstruksiyalardan  barpo  etish; 
binolarni  monolit  temirbetondan  barpo  etish;  ishlab  chiqarishning    tabiiy-
noqulay sharoitlarida bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi. 
Darslik  ikki  qismdan  iborat  bo’lib,  unda  qurilish  texnologiyalarining 
asosiy qoidalari; bino va inshootlarni yer osti qismini barpo etishning o‘ziga xos 
xususiyatlari;  bino  va  inshootlarni  yig‘ma  konstruksiyalardan  barpo  etish  (bir 
qismi) yoritilgan. 

---

5