Toshkent arxitektura qurilish instituti

Toldiruvchilar omborini hisoblash

Temir beton buyumlari ishlab chiqarish korxonalarning to‘ldiruvchilar ombori transport turi, qabul usuli to‘ldiruvchilarni saqlash va uzatishdan kelib chiqib turli turda bo‘ladi. Toldiruvchilar ombori to‘ldiruvchilarni saqlash va joylashtirish usuliga bog‘liq holda ochiq yoki yopiq shtabel, yarim bunker va silos tipida quriladi.

Shtabel va yarim bunker omborlar estakadalar, yer osti galerelari bilan jihozlanadi. Omborda to‘ldiruvchi materiallarni kermativ zaxirasi 5 – 10 sutkaga yetadigan tartibda qabul qilinadi. 1m³ og‘ir beton uchun taxminan 0.45m³ qum va 0.9m³ shag‘al yoki chaqiq tosh talab etiladi, yengil beton uchun esa 0.55m³ qum va 0.8m³ shag‘al yoki chaqiq tosh ishlatiladi. Fraksiyalarni to‘ldiruvchilarni betonda qo‘llashda tuzatish koeffisienti (ikkita fraksiya uchun – 1.05; uchta fraksiya uchun -1.1; to‘rtta fraksiya uchun – 1.15) kiritiladi. To‘ldiruvchi omborning yig‘ish quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi.
Qum uchun – N_q = M_x ∙ Q ∙ Z_q ∙1.04/0.9 C (m³) Shag‘al uchun - N_sh=M_x ∙Sh ∙Z_sh∙1.04 / 0.9 C (m³)

Bu yerda:

M_x – korxonaning yillik mahsuldorligi m³; Q – qum sarfi - 0.45 m³;

Z_q va Z_sh - ombordagi qum yoki shag‘al zaxirasi sutkada;

1.04 – mavjud yuqotishlarni hisobga oluvchi koeffisent;

0.9 – omborning to‘lish koeffisenti; C – yilda ish kunlari soni 262 kun; Sh – shag‘al sarfi - 0.9 m³

N_q = 8121.82∙0.45 ∙ 10 ∙1.04 /0.9 ∙ 262 = 38010.1/235,8 = 161.19 m³ N_sh = 8121.82∙0.9 ∙10 ∙ 1.04 /0.9 ∙ 262 = 76020.2/235.8 = 322.39 m³
To‘ldiruvchi shtabining issiqlik balandligi estakada yordamida yuklashda 10 metrni tashkil etadi.
Temir - yo‘l vagonlardan to‘ldiruvchilarni harakatlantiruvchi mashinada tushirishda shtabel balandligi 4-6 metr qabul qilinadi. To‘ldiruvchilarni saqlash bo‘linma soni:
Qum uchun – 2 ;

Yirik to‘ldiruvchi ( sheben) uchun – 3 ta qabul qilinadi;

To‘ldiruvchilar omborining umumiy maydoni quydagi formula bo‘yicha aniqlanadi;

S_omb = S_f∙K_o‘;

Bu yerda;

S_f – omborning foidali maydoni bo‘lib , u barcha shtabellarning yuzasi yig‘indisiga teng m²

K_o‘ – ombor maydonini yo‘laklar bilish hisobiga kengayishini inobatga oluvchi koeffisient (K_o‘ = 1.4-1.5)
S_omb= 630.76 ∙1,5 = 946.14 m²

11.