Toshkent arxitektura qurilish instituti raximov shavkat turdimurodovich beton va temir-beton texnologiyasi

3.35-rasm.
 
Titratib qoliplaydigan qurilma: 
1 - SMS-40 rusumli titratib gazbetonni qoruvchi;  
2 - o‗zi xarakatlanadigan portal; 3 - titratish maydoni. 
 
Gidrodinamik  qoruvchiga  avval    qumli  shlam,  keyin  suv,  bog‗lovchi  va 
qo‗shimchalar  solinadi.  Ikki  minutlik  aralashtirishdan  keyin  qoruvchiga  kerakli 
miqdorda alyumin kukunining suvli suspenziyasi beriladi va qorishma  qo‗shimcha 
1-2 min aralashtiriladi. Titratib qoruvchi qo‗llanilganda avval qumli shlam va suv 
solinadi,  30  sek  aralashtiriladi,  keyin  bog‗lovchi  va  alyumin  kukunining  suvli 
suspenziyasi qo‗shiladi.  
Ko‗pikli  beton  qorishma  tayyorlash  texnik  ko‗pik  olish,  bog‗lovchi  va 
kremnezem  komponentini qorishma  aralashmasini    olish va ularni qorishtirishdan 
iborat.    Ko‗pik  hosil  qilish    uchun  ko‗pik  xosil  qiluvchining    suv  bilan  intensiv  
aralashtiriladi. 
Ko‗pik  xosil  qilish    uchun  kleykanifol,  smolosaponin  va  boshqalar 
qo‗llaniladi.  Ko‗pikdagi  havoli  uyachalarning  o‗lchovlari  1-2  mm;  ko‗pik 
qorishma bilan aralashtirilganda yorilib ketishi mumkin emas. Bunday qorishmani 
tayyorlashda ikki barabanli ko‗pik beton qoruvchidan foydalaniladi. Barabanlardan 
birida  ko‗pik  xosil  qiluvchini  suvli  eritmasidan  5  min  davomida  ko‗pik 
tayyorlanadi, boshqasida shu vaqtining o‗zida bog‗lovchi, kremnezem komponent 
va suvdan qorishma tayyorlanadi. 

---

166 
 
Ko‗pik  qorishmali  barabanga  tushiriladi  va  aralashma  2  minut 
qoriladi.Ko‗pik  beton  bir  qancha    qorishmasi  oraliq  bunkeriga  o‗rtacha  qilish 
uchun  tushiriladi,  keyin  qoliplarni  to‗ldirish  uchun  tarqatuvchi  kyubelga 
tushuriladi.  Oraliq  bunkerda  ko‗pik  beton  qorishmasi  20  daqiqa  dan  ortiq 
qolmasligi kerak. 
Qurilish qorishmalarni ishlatish joylari 
Qurilish
 
qorishmalari
 deb oldindan me'yorlab olingan noorganik bog‗lovchi 
modda,  mayda  to‗ldiruvchi,  suv  va  shuningdek  plastiklashtiruvchi  qo‗shimchani 
aralashtirib  olingan  aralashmaga  aytiladi.  Bunday  aralashma  vaqt  o‗tishi  bilan 
qotish davomida birlashtirayotgan material yoki konstrutsiya bilan birlashib ketadi. 
G‗ish-tosh  terish  ishlarida  ishlatiladigan  qurilish  qorishmalari  tarkibi  va  sifati 
KMK 3.03.06-99 da belgilangan. 
Qorishmalar quidagi turlarga bo‗linadi:  
-zichligi bo‗yicha; og‗ir zichligi 1500 kg/m
3
 va undan yuqori; yengil zichligi 1000 
kg/m
3
 dan kam; 
-  bog‗lovchilar  turi  bo‗yicha:  sementli,  oxakli  va  aralash  (sement-oxakli,  sement 
tuproqli va boshqalar); 
-siqilishga  bo‗lgan  mustahkamligi  bo‗yicha  (vaqtinchalik  qarshiligi  bo‗yicha) 
tamg‗alarga:  
M4, M10, M25, M75, M100, M 150, M200. M4 va M10 tamg‗alari asosan 
oxakli asosan oxakli va maxalliy bog‗lovchilardan (oxak-toshqolli, oxak putsoolan 
va shunga o‗xshash) tayyorlanadi. Tuproqdan tayyorlagan devorbop materiallarni 
terish uchun loy qorishmalari qo‗llaniladi; 
Qorishmalarning  bog‗lovchilari  ishlatish  joyi,  unga  qo‗yiladigan  talablar, 
qotish  sharoiti  va  ular  qo‗llanilgan  inshoot  yoki  konstruksiyadan  foydalanishiga 
qarab qanday tamg‗alar ishlatilishi quyidagi 3.12-jadvalda keltirilgan.