Toshkent arxitektura qurilish instituti ‘’Bino va inshoatlar’’ qurilishi fakulteti ‘’Loyihalash asoslari ’’

Inson ekologiyasi (antropoekologiya) – atrof-muhit bilan yashaydigan insonning

o‘zaro ta’sirini o‘rganuvchi yo‘nalishdir. Ushbu termin 1921 yilda amerikalik olimlar

R.Park va E.Byurgess tomonidan kiritilgan.

Inson ekologiyasining asosiy vazifasi – ijtimoiy, iqtisodiy, ishlab chiqarish xususiyatlarining qonuniyatini va ularning inson faoliyati ta’siri ostida tabiiy atrof-muhitga hamda uning oqibati holatida taraqqiyotning mahsulotlari (oziq-ovqatlar sifatining yomonlashishi va h.k.) bilan ifloslanishini ochish hisoblanadi.

Mutaxassislarning fikricha, ekologik toza va barqaror uy-joy muhitini shakllantirish bilan bog‘liq muammolar nafaqat uy-joy qurilishi sohasidagi mutaxassislarning, balki ekologiklarning ham nazaridan chetda qolmoqda. Uy-joy muhitining ekologik monitoring tizimi uy-joy qurilishi amaliyotida ko‘pchilik holatda hozirgi kungacha mavjud emasligini ta’kidlash yetarlidir.

Binolarning tashqi va ichki ifloslangan havodan, shovqindan, tebranishdan, elektromagnit maydondan va boshqa zararlar ta’siridan himoya qilish insonlar salomatligining va yaxshi atrof-muhitning tarkibiy qismi hisoblanadi. Shu nuqtai nazaridan bu g‘oya 1992 yil Rio-de-Janeyro va 2002 yil Ioxanessburg shaharlarida qabul qilingan barqaror rivojlanish va atrof-muhit masalalari bo‘yicha deklaratsiyalarda27 “barqaror rivojlanishni ta’minlash bo‘yicha faoliyat chegarasida e’tiborning asosiy ob’ekti insonlar tabiat bilan hamohang tarzda sog‘lom va sermahsul hayot kechirish xuquqiga ega hisoblanadi” deb qayd etilgan. Bu esa sog‘lom ekologik “toza” uy-joylarni tashkil topishida muhim amaliy ahamiyatga ega bo‘ladi.

3. Bino va inshootlarning ichki muhitini salbiy ta’sirlardan ekologik himoya qilish.

3. Bino va inshootlarning ichki muhitini salbiy ta’sirlardan ekologik himoya qilish.

Aholining yashashi uchun ekologik xavfsizlikning mezonlaridan kelib chiqib,

uy-joylarda har jihat qulay mikroiqlimni29 ta’minlanishi arxitektura qurilish

loyihalashda muhim masalalaridan biri hisoblanadi.