Тошкент ахборот технологиялари университети

Корпорациялараро 
VPN 
тармоқ.
Корпорациялараро 
VPN 
тармоқлардан (Ехтранет VPN) бизнес бўйича стратегик шериклар, хусусан 
чет ел асосий таъминотчилар, йирик буюртмачилар, мижозлар ва ҳ. билан 

---

самарали алоқани ва ахборотни ҳимояланган алмашинувини ташкил этишда 
фойдаланилади (2.6-расм).
Ехтранет-бир компания тармоғидан иккинчи компания тармоғининг 
тўғридан-тўғри фойдаланишини таъминлаш орқали иш юзасидан ҳамкорлик 
жараёнида алоқа ишончлилигини оширишга имкон берувчи технологиядир.
2.6-расм. Корпорациялараро ехтранет VPN тармоғи. 
Ехтранет VPN тармоқлари умуман корпорация ичидаги виртуал хусу-
сий тармоқларга ўхшаш, фарқи шундаки, корпорациялараро виртуал хусу-
сий тармоқлар учун ахборот ҳимояси муаммоси кескинроқдир. Ехтранет 
VPN учун ишбилармон шериклар ўзларининг тармоқларида қўллашлари 
мумкин бўлган турли VPN-ечимлар билан алоқа қилиш имкониятларини 
кафолатловчи стандартлаштирилган VPN-маҳсулотлардан фойдаланиш 
характерлидир.
Бир неча компаниялар бирга ишлашга келишиб, бир-бирларига 
тармоқларини очишганида, улар янги шерикларининг фақат маълум 
ахборотдан фойдаланишларига йўл қўйишлари лозим. Бунда конфиденциал 
ахборот рухсатсиз фойдаланишдан ишончли ҳимояланиши зарур. Айнан, шу 
сабабли 
корпорациялараро 
тармоқларда 
очиқ 
тармоқ 
томонидан 

---

тармоқлараро экран (брандмауер) ёрдамида назоратга катта аҳамият 
берилади. Ахборотдан ҳақиқий фойдаланувчининг фойдаланишини 
кафолатловчи аутентификациялаш ҳам муҳим ҳисобланади. Шу билан бир 
қаторда рухсациз фойдаланишдан ҳимоялашнинг сафланган тизими ўзига 
эътиборни жалб қилмаслиги шарт.
Ехтранет VPN уланишлари интранет VPN ва ремоте аccесс VPN лар 
амалга оширилишидаги ишлатилган архитектура ва протоколлардан 
фойдаланиб сафланади. Асосий фарқ шундан иборатки, ехтранет VPN 
фойдаланувчиларига бериладиган фойдаланишга рухсат улар шеригининг 
тармоғи билан боғлиқ.
Баъзида VPN тармоғининг локал варианти (Lokalnet VPN) алоҳида 
гуруҳга ажратилади. Лоcалнет VPN локал тармоғи компания локал тармоғи 
ичида (одатда, марказий офис) айланувчи ахборотлар оқимидан компаниядан 
ишловчи "ортиқча қизиқувчи" ходимларнинг рухсациз фойдаланишидан 
ҳимоялашни таъминлайди. Таъкидлаш лозимки, ҳозирда VPNни амалга 
оширувчи турли усулларнинг конвергенсияси ғояси кўзга ташланмоқда.