Тошкент ахборот технологиялари университети “маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси

Малумотларни узатиш тезлиги бит/с ва бодларда ўлчанади.

• Малумотларни узатиш тезлиги бит/с ва бодларда ўлчанади.
• Сигнал ахборот кўрсаткичларининг секундларда ўзгариш миқдори бодларда ўлчанади.
• Бод бу шундай тезликки, бир секунд мобайнида битта сигнал (масалан, импулс) узатилади, (ахборотни ўзгариш қийматига боғлиқ бўлмаган холда).
• Бит/с ўлчов бирлиги алоқа каналида сигнал ўзгариш бирлигига мос.
• Аниқ маълумотларни узатиш – маълумотларни бузилишларсиз узатиш тушунилади.
• Ишончли ишлаш - тизимнинг ундаги барча вазифаларини тўла ва тўғри бажарилишидир. Узатгич ёки қабул-қилгич, ёки малумот узатиш аппарати (МУА), бевосита терминал қурилмаси - охирги қурилмага (алоқа канали билан) боғланади. МУА га мисол қилиб модемларни, терминал адаптерлари, тармоқ карталарини ва бошқаларни олишимиз мумкин. МУА физик поғонода ишлаб, маълумотларни керакли шакл ва тезликда узатиш ва қабул қилишни назорат қилади.

• Маълумот узатиш тармоқларида аниқлик ва ишончли ишлаш

Маълумотларни узатиш хизматларининг турлари

• Х25 протоколи бўйича пакетларни коммутациялаб маълумотларни узатиш хизмати;
• IP протоколи бўйича пакетларни коммутациялаб маълумотларни узатиш хизмати;
• Х.36 (Frаmе Relау) протоколи бўйича кадрларни эфирга узатиш.

Маълумотларни узатиш хизматидан фойдаланувчиларнинг талаблари

• Маълум хажмдаги маълумотларни узатиш;
• Маълумотларни кўрсатилган манзилга узатиш;
• Маълумотларни белгиланган вақтда узатиш;
• Маълумотларни талаб қилинган сифат билан узатиш.
• Бунда:
• хизматларни амалга ошириш пухталиги;
• хизматларга тўловлар хақидаги маълумотларнинг аниқлиги;
• маълумотлар устида рухсат этилмаган амаллар бажарилишидан ҳимояланиш таъминланиши лозим.

Назорат саволлари

• 1. АКТни жамиятда ишлатилиши нималардан иборат?
• 2. Маълумот узатиш тармоқларига тушунча беринг?
• 3. Автоматлаштирилган маълумот узатиш тизимлари блок
• схемасининг ишлаши?
• 4. Маълумот узатиш тизимининг асосий сифат кўрсаткичлари
• нималардан иборат ва тушунча беринг?
• 5. Маълумотларни узатиш хизматларининг турларига тушунча
• беринг?
• 6. Маълумотларни узатиш хизматидан фойдаланувчиларнинг
• талаблари нималардан иборат?
• 7. Замонавий инфокоммуникация тармоғини концептуал модели схемасига тушунча беринг?