Тошкент ахборот технологиялари университети фарғона филиали

Технологик жараёнларни бошқаришда эса реал вақт тизимларига қуйдаги қурилмалар киради:
датчик
АРЎҚ (аналог-рақамли ўзгартириш қурилмаси)
БҚ (бошқариш қурилмаси)
РАЎҚ (рақамли-аналог ўзгартириш қурилмаси)
бошқариш механизми.
Бу ерда датчик физик парметрни бошка бир тур сигналга айлантириб берувчи қурилма, АРЎҚ (аналого ракамли ўзгартиргич қурилмаси), БК (бошқариш қурилмаси) киритилган ахборотларни маълум алгоритм асосида қайта ишлаб бошқариш сигналини чиқариб берувчи қурилма. РАЎҚ (ракамли аналог ўзгартирувчи қурилма) ракамли сигналларни бошқариш механизими тушина оладиган формага айлантириб берувчи қурилма. Кўриниб турибдики реал вақт тизимлари таркибига бир неча турдаги аппарат қурилмалар киради. Реал вақт тизимларини дастурий кисми эса бошқариш қурилмасига юклаб қуйиладиган программа бўлиб, бошқариш жараёнини алгоритмини акс эттиради. Реал вақт тизмлари хозирги замон техника технологияларини асосини ташкил этиб, уларсиз хаётни таракиётни тасаввур этиш кийин.
Мисол учун робототехника, автопилот, мобиль алока, глобал локал компьютер тизимлари ва хокозолар олиш мумкин.
Замонавий реал вақт тизимлари таркибий кимларидан бири программа таъминоти хисобланади. Хар қандай жараён боришида ахборотларни қабул килиш, қайта ишлаш ва узатиш ётади. Улар реал вақтда амалга оширилади. Ахборотлар турли кўринишда бўлиши мумкин, лекин уларни қабул килиш, қайта ишлаш, ва узатиш асосини бир тартибда дейиш мумкин.
Ахборт ракам, электр сигнали, пневмо сигнал ва бошқа кўринишларда бўлиши мумкин. Уларни хозирги замон реал вақт тизимлари бирламчи қабул килиш қурилмалари ракамли информацияга келтиради. Қайта ишлаш қурилмаси белгиланган ёки юкланган алгоритм асосида қабул қилинган ахбаротни қайта ишлаб бошқариш сигналини ракамли ахборот кўринишида узатиш қурилмасига берали. Узатиш қурилмаси эса ахборотни бажариш механизмига у қабул қила оладиган формага келтириб чиқаради.
Мисол учун оддий овозни ёзиб қайта узатадиган тизимни тахлил этайлик.
Бу тизимда микрофон, ёзиб олиш қурилмаси, карнай иштирок этади. Микрофон овозни (мухит тебраниш тулкинларини) электр сигналига айлантиради, сигнални (ахборотни) ёзиб олиш қурилмаси магнит, оптик ёки ракамли информация кўринишида сақлаш қурилмасига ўтказади. Қандай кўринишда информацияни қайта ишлаш ва саклаш ёзиш қурилмасини турига боғлик. Овозни қайта эшитишда сақлаб қўйилган ахборот карнайга электр сигнали кўринишида узатилади. Хар бир ахборот устидаги операциялар реал вақт тизимида олиб борилади. Бу келтирилган мисолда объект ролини овоз (мухитни тебраниши) ўйнайди.