Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

katlanishining ijtimoiy (sotsial) mexanizmi deb yuritiladi.

Huquq harakatlanishining yoki huquqiy tartibga solishning ijtimoiy 

mexanizmi deganda, huquqiy prinsiplar va normalarning talablarini huquq sub-

yektlari xulq-atvori hamda yurish-turishiga aylantirish (singdirish) bilan bog‘liq 

jarayonga ta’sir etuvchi ijtimoiy va boshqa hayotiy omillarning yalpi umumiy 

tizimi tushuniladi. Mazkur jarayonning asosiy bosqichlariga quyidagilar kiradi: 

huquq prinsiplari va normalari mazmunini barchaning e’tiboriga yetkazish; 

huquqiy aktlarda ijtimoiy foydali maqsadni ifodalash orqali huquqqa muvofiq 

xulq-atvorni yo‘naltirib turish; huquqiy ko‘rsatmalar yordamida ijtimoiy foy-

dali huquqqa muvofiq xulq-atvorni shakllantirish; ijtimoiy-huquqiy nazoratni 

amalga oshirish.

Huquqiy tartibga solishning ijtimoiy mexanizmini tavsiflashda uning 

ushbu jihatlari alohida o‘rin tutadi: