Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

193

IX bob.

 Huquq prinsiplari  

va funksiyаlari

– yuridik shaxslarning huquqiy holatini mustahkamlash;

– huquqiy munosabatlarni vujudga keltiruvchi, o‘zgartiruvchi va bekor 

qiluvchi yuridik faktlarni belgilash;

– huquq subyektlari o‘rtasida muayyan huquqiy aloqa o‘rnatish (tartibga 

soluvchi huquqiy munosabatlar);

– aniq ijtimoiy munosabatlarga nisbatan huquqiy tartibga solishning 

oqilona tipini belgilash.

Yuqorida sanab o‘tilgan xususiyatlardan kelib chiqib, huquqning regulyativ 

funksiyasini shunday ta’riflash mumkin. 

Huquqning regulyativ (tartibga soluvchi) funksiyasi – huquqning 

ijtimoiy vazifasi bilan belgilangan bo‘lib, u xulq-atvorning ijobiy qoidasini 

o‘rnatish, jamiyat, davlat va fuqarolar manfaatlariga oid munosabatlarni mus-

tahkamlash va rivojlantirishga ko‘maklashish maqsadida huquq egalariga sub-

yektiv huquqlar berish va yuridik majburiyatlar yuklashda namoyon bo‘ladi. 

Ijtimoiy munosabatlarni qo‘riqlash zaruriyati har doim bo‘lgan va bundan keyin 

ham bo‘ladi. Huquq hamisha ijtimoiy munosabatlarni muhofaza etish vositasi 

bo‘lib kelgan. Huquqiy ta’sirning bu yo‘nalishi huquqning qo‘riqlovchi funksi-

yasini tashkil etadi.