Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

86

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

hokimiyati vorislik asosida bir avloddan ikkinchi avlodga meros bo‘lib o‘tadi. 

Hokimiyatni bir shaxsdan ikkinchisiga o‘tishiga xalqning hech qanday aloqasi 

bo‘lmaydi, hokimiyatning hukmdor tomonidan egallanishi va uning faoliyat 

ko‘rsatishi maxsus marosimlar orqali amalga oshiriladi. Monarx muddatsiz, 

umrbod hokimiyat egasi hisoblanadi. Lekin, monarxlar ag‘darib tashlangan-

ligi, o‘ldirilganligi, boshqa kishilar bilan almashtirilganligiga tarixda misollar 

ko‘p. Monarx siyosiy boshqaruvda mas’uliyatdan ozod hisoblanadi, ya’ni u o‘z 

boshqaruvi natijalari uchun yuridik va siyosiy javobgar hisoblanmaydi. Hukm-

dor qoidaga ko‘ra, qurolli kuchlarning bosh qo‘mondoni hisoblanadi. Masalan, 

1809-yildagi Shvetsiya davlat boshqaruvi to‘g‘risidagi qonunda Qirolning xatti-

harakatlari qonunga kirmaydi, deb ko‘rsatilgan.

Monarxiyaning uch turi mavjud: 

mutlaq monarxiya, cheklangan monar-

xiya va noan’anaviy monarxiya.

Davlat hokimiyati boshqa bironta idora vakolatlari bilan yoki qonunlar 

asosida cheklanmagan holda amalga oshirilsa, bunday monarxiya mutlaq 

monarxiya deyiladi.