Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Hind huquqiy tizimi. Ikki ming yillik tarixga ega bo‘lgan bu huquq 

tizimi hozir ham o‘zining tartibga soluvchi ta’sir kuchiga ega. Hind huquqining 

bunday uzoq muddat davomida saqlanib qolishining asosiy sababi, uning jamoa 

va varnaviy-kastaviy tabaqalanishi hamda din bilan birikib ketganligidir. Ikki 

ming yillik tarixda yaratilgan qadimiy vedalar – hind diniy qo‘shiqlar to‘plami, 

ibodatlar, madhiyalarda, alohida misralarda yurish-turish va axloq qoidalari 

ifodalangan. Bular huquq manbayi sifatida kamroq ta’sir ko‘rsatadi.

Musulmon dunyosida bo‘lgani kabi XI–XII asrda asta-sekinlik bilan 

shakllangan hind huquqiy maktablari uch muhim masala: meros huquqi, yagona 

oiladagi alohida a’zolar mulkining huquqiy tartibi, oila mulkining taqsimlanishini 

hal qilishga turlichi yondashuvlari bilan farq qiladi.

Hind huquqida ham musulmon huquqi kabi maktablar ikkiga 

dayabaa 

va 

mitaksharaga  bo‘linadi. Bundan tashqari, hind huquqida ayrim mintaqa, 

kasta, urug‘ yoki oilada qadimdan saqlanib kelayotgan odat huquqining 

manbayi sifatida qaralishi mumkinligi tan olingan. Ularda kohin yuristlari 

mavjud. 1955-yilda «Nikoh huquqi to‘g‘risida»gi, 1956-yilda uchta «Voyaga yet-

---