Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

32

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

uchinchidan, davlat va huquq nazariyasi huquqshunoslik fani orqali dav-

lat va huquq bilan shug‘ullanayotgan har qanday ijtimoiy fan sohasining ilmiy 

tadqiqot mavzuidan munosib o‘rin egallaydi.

Davlat va huquq nazariyasining barcha ijtimoiy fanlar bilan aloqasi ikki 

tomonlama manfaatli xususiyat kasb etadi. Davlat va huquq nazariyasi ijtimoiy 

fanlarning xulosalariga asoslangan holda xilma-xil falsafiy, tarixiy materiallarni 

umumlashtirib, davlat va huquqning vujudga kelishi sabablari, taraqqiyot bos-

qichlari, davlat va huquqning mohiyati, mazmuni va shakllarini ochib beradi. 

Ayni vaqtda, davlat va huquq nazariyasi boshqa ijtimoiy fanlarni takrorlamaydi, 

balki to‘ldiradi. Bu hol davlat va huquq nazariyasi o‘z mustaqil predmetiga va 

xususiyatlariga ega ekanligini yana bir bor tasdiqlaydi. Bundan yana ham keng 

qamrovli xulosalar chiqarish mumkin. O‘zbekistonda davlatchilikning huqu-

qiy asoslari takomillashib borishi, huquqiy madaniyat, fuqarolarning huquq va 

erkinliklari, huquqiy ta’lim rivojlanib borgani sayin davlat va huquq nazariyasi 

hamda barcha ijtimoiy fanlar o‘rtasidagi aloqadorlik hamda hamkorlik kuchayib 

boraveradi.

Davlat va huquq nazariyasining sohaviy huquqiy fanlar bilan nisbati. 

Yuridik fanlar – ijtimoiy hodisa sifatida davlat va huquqning tushunchasi, 

mohiyati, tasnifi, kelib chiqishi, rivojlanishi va amal qilinishining umumiy va 

maxsus qonuniyatlari to‘g‘risidagi huquqiy bilimlar tizimidir.

Barcha yuridik fanlar diqqat markazida davlat va huquq asosiy o‘rin egal-

laydi. Ayni paytda, har bir yuridik fan davlat va huquqning muayyan tomonla-

rini, muayyan jihatlarini o‘rganadi. Shuning uchun huquqshunoslik fanlarining 

har bir tarmog‘i o‘zining mustaqil predmetiga ega. Davlat va huquq nazari-

yasini barcha huquqiy fanlar bilan birgalikda o‘rganish bu fanning predmeti, 

ahamiyati va rolini yanada oydinlashtiradi. Barcha yuridik fanlarning ham 

o‘rganish sohasi va umumiy obyekti – davlat va huquqdir. Har bir sohaviy 

huquqshunoslik fani davlat va huquq masalasiga o‘ziga xos yondashadi, 

ularning har biri o‘zining tadqiqot obyekti va predmetiga ega.