Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Obyektiv sabablar

 qatoriga huquq bilan tartibga solinadigan ijtimoiy 

munosabatlarning ichki ziddiyati, jo‘shqinligi va o‘zgaruvchanligi, ularning 

to‘lqinsimon notekis rivojlanishi kiradi. Bunda huquq ijtimoiy munosabat-

larning, umuman hayotning rivojlanish darajasidan ortda qoladi (konservativ 

bo‘lib, ma’naviy eskiradi). Shu bois huquq doimiy ravishda «tuzatilib», takomil-

lashtirilib, yangi hayotiy vaziyatlarga moslashtirilib boriladi. Buning natijasida 

ayrim normalar bekor qilinib, o‘rniga yangilari paydo bo‘lib turadi. Eskirgan 

normalar o‘z vaqtida bekor qilinmagan taqdirda, ular bilan yangi normalar 

o‘rtasida ixtiloflar kelib chiqishi mumkin. Shu o‘rinda ijtimoiy munosabatlarning 

mazmunan turli-tumanligiga, ularning har biri o‘ziga xos tarzda huquqiy tar-

tibga solinishiga e’tibor qaratish lozim. Shu bilan birga ijtimoiy munosabatlar 

doimo qonunlardan ildamroq rivojlanib borishini e’tirof etish lozim. Qolaversa, 

ijtimoiy munosabatlar huquqiy va nohuquqiy tartibga solish sohalari o‘rtasidagi 

chegara ham o‘zgarib turadi. Va nihoyat, har qanday milliy huquqiy tizim 

xalqaro standartlarga, ma’naviy-gumanistik mezonlarga, demokratiya prinsiplari-

ga muvofiq bo‘lishi kerak. 

Sanab o‘tilgan omillar qaysidir ma’noda yuridik ixtiloflar paydo bo‘lishini 

tabiiy va muqarrar qiladi. Yu.A. Tixomirovning fikricha, yuridik ixtiloflarni 

faqat salbiy holat sifatida qabul qilish ularni xolisona baholashga halaqit qiladi. 

«Kolliziyalar qator hollarda ijobiy rag‘bat berishi, taraqqiyotga bo‘lgan ehtiyojni, 

---