Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

162

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

qatnashish uchun o‘z vakillarini yuborishga haqli. Ular jamoat birlashma-

sining nizomiga rioya qilish bilan bog‘liq masalalar yuzasidan uning a’zolari 

va boshqa fuqarolardan tushuntirish xati olishlari mumkin. Bu har qanday 

birlashma faoliyatining oshkoralik bilan amalga oshirilishini ta’minlaydi.

Jamoat birlashmalari to‘g‘risidagi qonunni buzish amaldagi qonunlarga 

muvofiq jinoiy, ma’muriy, moddiy yoki boshqa javobgarlikka sabab bo‘ladi. 

Jamoat birlashmalari to‘g‘risidagi qonunni buzganlik uchun aybdor bo‘lgan 

davlat va jamoat organlarining mansabdor shaxslari, shuningdek fuqarolar ja-

vobgarlikka tortiladilar. Shu bilan birga o‘z nizomini ro‘yxatdan o‘tkazmagan 

jamoat birlashmalari ham jamoat birlashmalari to‘g‘risidagi qonunni buzsalar, 

javobgar bo‘ladilar.

Agar jamoat birlashmasi o‘z nizomida belgilab qo‘yilgan maqsadlar va 

vazifalar doirasidan chetga chiqadigan yoki qonunni buzadigan xatti-harakatlarni 

sodir etsa, shu jamoat birlashmasining rahbar organi jamoat birlashmasi nizo-

mini ro‘yxatga olgan adliya organi yoki prokuror tomonidan yozma ravishda 

ogohlantirilishi mumkin. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 62-mod-

dasiga muvofiq, jamoat birlashmalarini tarqatib yuborish, ular faoliyatini taqiqlab 

yoki cheklab qo‘yish faqat sud qarori asosidagina amalga oshiriladi. Mahalliy 

jamoat birlashmalariga nisbatan bunday harakat tegishli viloyat, Toshkent sha-

har, tuman sudlari tomonidan amalga oshiriladi. Xalqaro jamoat birlashmalari, 

davlatlararo jamoat birlashmalarining bo‘limlari, viloyatlararo jamoat birlashma-

larining faoliyati esa respublika Bosh prokurori, O‘zbekiston Adliya vazirligi 

taqdimiga muvofiq O‘zbekiston Oliy sudi qarori bilan to‘xtatilishi mumkin. Bun-

day vaqtda Oliy sud qarori ustidan shikoyat qilinmaydi.

O‘zbekiston Respublikasi mustaqil bo‘lganidan so‘ng ko‘ppartiyaviylik 

muhiti vujudga keldi. Hozir O‘zbekistonda bir necha siyosiy partiyalar, ijtimoiy-

siyosiy harakatlar paydo bo‘ldi va jamiyat hayotida faol ishtirok etmoqda. Xalq 

demokratik partiyasi, «Adolat» sotsial-demokratik partiyasi, «Milliy tiklanish» 

demokratik partiyasi, O‘zbekiston liberal demokratik partiyasi va O‘zbekiston 

yoshlari ittifoqi kabi tashkilotlar shular jumlasidandir.

1996-yil 26-dekabrda O‘zbekiston Respublikasining «Siyosiy partiyalar 

to‘g‘risida»gi Qonuni qabul qilindi. Mazkur qonunning 1-moddasida siyosiy 

partiyaga quyidagicha ta’rif berilgan: «Siyosiy partiya qarashlar, qiziqishlar va 

maqsadlarning mushtarakligi asosida tuzilgan, jamiyat muayyan qismining 

davlat hokimiyatini shakllantirishdan iborat siyosiy irodasini ro‘yobga chiqarishga 

intiluvchi hamda o‘z vakillari orqali davlat va jamoat ishlarini idora etishda 

qatnashuvchi O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining ixtiyoriy birlashmasi-

dir». Siyosiy partiyalar to‘g‘risidagi ushbu qonunda, siyosiy partiyalarni tuzish 

va ularning faoliyat ko‘rsatish prinsiplari, ular faoliyatining kafolatlari, ularni 

---