Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Yuridik ixtiloflarni 

hal etish tartibi va 

usullari

3-§.

---

454

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

Kelishuv protsedurasi

 deganda, davlat hokimiyati organlari, boshqa 

subyektlar o‘rtasidagi kelishmovchiliklarni ko‘rib chiqishning ixtiyoriy e’tirof 

etilgan huquqiy hujjatlarda nazarda tutilgan tartibi tushuniladi. Kelishuv 

protseduralarining quyidagi turlari mavjud.

Birinchidan,

 yuridik ixtiloflarni ko‘rib chiqish va bartaraf etish uchun 

davlat organlari tenglik (paritet) asosida kelishtiruv komissiyalarini tuzadilar. 

Kelishuv komissiyalarining ishlash tartibi va ular tomonidan kelishuv qarorla-

rini qabul qilish shartlari tomonlarning (tegishli davlat organlarining) imzosi 

bilan mustahkamlangan bayonnomada yoki ikki tomonlama shartnoma(bitim)

da belgilanadi.

Ikkinchidan,

 parlament palatalari o‘rtasida ixtilof yoki kelishmovchiliklar 

yuzaga kelganida kelishuv komissiyasini tuzish qonunchilikda nazarda tutil-

gan institutdir. «O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi 

to‘g‘risida»gi va «O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati to‘g‘risida»gi 

konstitutsiyaviy qonunlarda, shuningdek palatalarning Reglamentlari 

to‘g‘risidagi qonunlarda kelishuv komissiyasiga bag‘ishlangan qoidalar mavjud. 

Masalan, quyi palata to‘g‘risidagi konstitutsiyaviy qonunda quyidagi qoida 

mustahkamlangan:

«Senat tomonidan rad etilgan qonun yuzasidan qonunchilik palatasi va 

Senat yuzaga kelgan kelishmovchiliklarni bartaraf etish uchun qonunchilik 

palatasi deputatlari va Senat a’zolari orasidan tenglik asosida kelishuv komis-

siyasini tuzishi mumkin. Kelishuv komissiyasining har bir palatada ko‘rsatilgan 

a’zolari o‘z tarkibidan ko‘pchilik ovoz bilan komissiyaning hamraisini saylaydi. 

Kelishuv komissiyasi qonunning yagona matnini ishlab chiqish maqsadida 

Senatning har bir e’tirozini alohida-alohida ko‘rib chiqadi. Kelishuv komissiyasi 

qonunning Senat e’tiroz bildirmagan ayrim moddalari tahririni o‘zgartirish 

to‘g‘risida, agar bunday o‘zgartirishni Senatning takliflari asosida ishlab chi-

qilgan qonun moddalarining tahriri taqozo etadigan bo‘lsa, qaror qabul qilishga 

haqli. Kelishuv komissiyasi ishining natijalari yuzasidan kelishmovchiliklarni 

bartaraf etish bo‘yicha takliflarni o‘z ichiga olgan xulosa qabul qilinadi. Keli-

shuv komissiyasini tuzish tartibi, komissiyaning tarkibi va ishi Reglamentda 

belgilanadi».

Uchinchidan,

 tashkilotlar o‘rtasida nizo kelib chiqqanda hakamlik su-

rishtiruvlari o‘tkazish ham mumkin. O‘zbekiston Respublikasining «Hakam-

lik sudlari to‘g‘risida»gi Qonuni 2006-yil 8-fevralda Oliy Majlisning Qonun-

chilik palatasi tomonidan qabul qilinib, shu yil 25-avgustda Senat tomonidan 

ma’qullangan. Mazkur qonunga binoan, hakamlik sudi fuqarolik huquqiy mu-

nosabatlaridan kelib chiquvchi nizolarni, shu jumladan, tadbirkorlik subyektlari 

o‘rtasida vujudga keluvchi xo‘jalik nizolarini hal etuvchi nodavlat organdir. 

---