Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

181

VIII bob.

 Huquqning 

mohiyati

sovet hokimiyatining dastlabki yillarida agar proletar davlatining manfaatlari 

talab qilsa, sudyalar huquqiy ongga murojaat qilishi dekretlarda tan olingan 

edi. Amalda esa, sotsialistik huquqiy ongga asoslanib, «aybdorlarni» joyida otib 

tashlash intuitiv huquqi keng miqyosda qo‘llanildi. Buning salbiy oqibatlari 

hammaga ma’lum.

Aytish joizki, huquqni tushunishga psixologik yondashuv nazariya-

sining asoschisi L.I. Petrajitskiy huquqni obyektiv va subyektiv, in-

tuitiv va pozitiv, rasmiy va norasmiy turlarga bo‘lib tushuntiradi. Yuri-

dik amaliyotda, xususan, qonunchilik va huquqni qo‘llash amaliyotida 

psixologik nazariya xulosalaridan samarali foydalanish mumkin. Huquq 

normalari harakatining psixologik mexanizmini bilish nihoyatda muhim, 

chunki u huquqni amalga oshirishda huquqni qo‘llovchi subyektning kas-

biy mo‘ljallarining to‘g‘ri va aniq bo‘lishi, huquqni qo‘llash motivlarining 

asosli bo‘lishini nazarda tutadi.