Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент июнь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
никоҳлар кўпинча иложсиз ҳолатларда (ижтимоий меъёрларнинг таъсири остида) қурилган 
ёки никоҳдаги шерикларнинг шахсий етук эмаслигининг оқибати бўлади. Шундай сабаблар 
орасидан қуйидагиларни кўрсатиш мумкин:
– ҳомиладорлик;
– она уйини тарк этишга интилиш;
– ўзининг моддий аҳволини яхшилаш истаги ва б. [4.16б].
Ота-она оиласи билан бўлган муносабатлар, бир қанча тортишувли бўлсада, оилавий 
ҳаётдан қониқиш пасайишининг муҳим омили бўлади. Бир томондан қарганда, эрнинг ёки 
хотиннинг ота-оналари билан бирга яшаш эр-хотинлар жанжалига сабаб бўлади, иккин-
чи томондан эса – ёш оилалар эр-хотинлардан бирининг ота-онаси билан биргаликдаги 
яшаш шароитларида бир мунча мустаҳкамроқ бўлади. Одатда, катта авлод вакиллари билан 
биргаликда яшаш даври, фарзандларни тарбиялашдаги ёрдам оилавий ўзаро мунсабатлар-
нинг муҳим маданий таркибий қисми ҳисоблансада, иложсиз қадам ёки анъанавий каби 
баҳоланади.
Оилавий ҳаётнинг муваффақиятлилигига салбий таъсир кўрсатувчи энг юқори таъсир 
соҳаси сифатида қуйидагиларни кўрсатиш мумкин:
– мулоқот соҳаси, яъни, одатда, эркак жинсидаги шериклар кўпинча аёл жинсидаги ше-
рикнинг уларни эшитиш қобилиятидан норози, аёл жинсидаги шериклар эса эркак жинси-
даги шерикларнинг ўз фикрини ва ҳиссиётларини ифодалашга қодир эмасликларини айта-
дилар;
– жанжалларни ҳал қилиш соҳаси, яъни, одатда, эркак ва аёл жинсидаги шериклар оила-
вий ҳаётдаги жанжалларни самарали ҳал қилиш қобилиятининг мавжуд эмаслигини билди-
радилар;
– шахсий сифатларни баҳолаш соҳаси, яъни, аёл жинсидаги шериклар, одатда, эркак жин-
сидаги шерикларни, уларда турли одатларга боғланиб қолганлик, ҳиссий жиҳатдан сезгир 
эмаслик, рашк мавжудлигини, етарли даражада ишончли эмасликларини таъкидлаб, юқори 
баҳоламайдилар.
– Шундай қилиб, юқорида келтирилганлардан келиб чиқиб, оилавий ҳаёт сифати кўриб 
чиқилган замонавий назарияларнинг кўпчилиги унинг муваффақиятлилигини никоҳдаги 
шерикларнинг, фарзандларнинг ва тааллуқли қариндошларнинг шахслараро муносабатла-
рини баҳолаш орқали аниқлайди, деб хулоса чиқариш мумкин. Муваффақиятли, мустаҳкам 
оилавий ҳаёт деганда алоҳида муносабатлар ва алоқаларнинг шундай тизими тушунила-
дики, уларда унинг аъзолари биргаликдаги турмушдан розилар. Яъни, муваффақиятлилик, 
каттароқ даражада шахслараро муносабатлар, оила аъзолари, улар орасида, одатда, аёл жин-
сидаги никоҳдаги шерик асосийси сифатида ҳиссийиситиш, қадр-қимматини ва ўзининг 
шахс сифатида муҳимлигини сезиш, ўзаро ёрдам ва ўзаро қўллаб-қувватлашга бўлган 
эҳтиёжни ажратади, қаноатлантирилган ёки қаноатлантирилмаганлиги нуқтаи-назаридан 
қаралади. Бундан ташқари,оилавий ҳаётдаги шахслараро муносабатлар ҳам муайян ген-
дерлик белгисига эга, бу эса эркак ва аёл эҳтиёжларининг бир-биридан фарқи тўғрисида 
гувоҳлик беради.