Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент июнь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Kalit so’zlar: 
bag’rikenglik, ijtimoiy me’yorlar, o’spirinlik, psixologik xizmatlar, tolerantlik, 
o’rganilayotgan muammo
Bag'rikenglik - hurmat, qabul, tushunish, tan olish, ehtiyoj, qadriyat, me'yor, qarash yoki e'tiqod. 
So'nggi paytlarda bag'rikenglik muammosi ommaviy axborot vositalarida, davlat va xalqaro 
miqyosda keng yoritilmoqda. Inson huquqlari, tinchlik, demokratiya bag'rikenglikni rivojlantirish 
uchun zarur shartlardir. Tolerantlikning asosiy belgilari jamiyat taraqqiyotini ushbu qadriyatlarga 
mos ravishda baholash vositalari sifatida ishlatiladi: barcha odamlarning tengligi, inson qadr-qim-
matini o'zaro hurmat qilish, din erkinligi, milliy madaniyat an'analariga rioya qilish qobiliyati, gu-
ruhlararo hamkorlik. Tolerant jamiyatni rivojlantirish uchun eng samaralisi - bu jamiyatning har bir 
a'zosining bag'rikengligini shakllantirish, ijtimoiy qobiliyat, ijtimoiy faollik, ijtimoiy tashabbus va 
ijtimoiy mas'uliyatni shakllantirish, ayniqsa o'spirinlarda. Bu dushman muxoliflarning dissident-
larga nisbatan toqat qilmaslik holatlarining ko'payishi bilan bog'liq. Shuning uchun biz zamonaviy 
jamiyatda o'spirinlarda bag'rikenglikni shakllantirish muammosini ko'rib chiqmoqchimiz.
Yuqori darajadagi bag'rikenglikka ega bo'lgan odam tajovuzkorlikni pasayishi bilan ajralib tur-
adigan xatti-harakatlar majmuasiga ega. Bu kamroq ziddiyatli. Mojaroni samarali boshqarish va 
hal etishga yo'naltirilgan tendentsiya. Shu bilan birga, inson hayotga ijobiy munosabatda bo'ladi, 
bu uning stressga chidamliligi va umumiy hayotiyligini oshiradi. Muzokaralar orqali ziddiyatli 
vaziyatlardan chiqish qobiliyatini ham bag'rikeng shaxsiyat belgisi deb hisoblash mumkin. Qara-
ma-qarshiliklarni hal qilishning keng usullariga ega bo'lish eng samarali, bardoshli o'zaro ta'sirga 
olib keladi deb ishoniladi. 
O'rganilayotgan muammo bo'yicha psixologik adabiyotlarni tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, 
o'spirinlik bag'rikenglik ongini rivojlantirish, bag'rikenglik munosabatini shakllantirish uchun 
maqbuldir, aqliy jarayonlar rivojlanganda bolaning shaxsiyati shakllanadi. Ko'rib chiqilayotgan 
yosh - bu o'spirin rivojlanish bosqichi bo'lib, u faol, maqsadga muvofiq shakllanish, uning jis-
moniy, aqliy, ijtimoiy-madaniy fazilatlari va qobiliyatlari, shuningdek to'g'ri yo'nalishini o'zgarti-
rish uchun ta'lim faoliyati uchun eng qulay imkoniyatlarni beradi. xulq-atvor. Ushbu yosh chizig'i 
bolaning yangi ijtimoiy sharoitlarga o'tishi bilan tavsiflanadi, u kattalar jamiyatining qonunlariga 
binoan yashashni boshlaydi, ijtimoiy munosabatlarning sub'ekti sifatida faol shakllana boshlaydi, 
o'z xatti-harakatlari uchun javobgar bo'ladi, bilan ishbilarmonlik aloqalariga kirishadi.
Bag'rikenglik asosan ijtimoiy me'yorlar va xulq-atvor qoidalarining shakllanishi bilan belgi-
lanadi, degan xulosaga kelish mumkinki, bag'rikenglik shaxsini shakllantirish ancha erta, chunki 

---

76