Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Daun sindromi kasalligi
ning
tashqi alomatlari shu qadar oʻziga xoski, kasallik tashxisi odatda 
tugʻruqxonada bolaning tashqi koʻrinishi bilan belgilanadi. Avvalo, bosh suyagining kichraytirilgan, 
kattaligiga yassilangan va qiyshaygan ensa, uchi koʻz qopqogʻi bilan tor koʻz yoriqlari, chiqib 
turgan zigomatik kamarlari boʻlgan tekis yuz, assimetrik, past yotgan kichkina quloqchalari, 
baland tanglayiga e’tibor qaratiladi. Ushbu tashqi belgilar koʻkrak qafasi, oyoq-qoʻllari, oyoq 
barmoqlarining tuzilishidagi anomaliyalar, yurakning tugʻma nuqsonlari va boshqa anomaliyalar 
bilan birlashtirilgan. Bu bolalarning koʻpchiligi eshitish va koʻrish a’zolaridagi nuqsonlardan 
aziyat chekadi. Daun bolalarda quloq karligi (60-80% hollarda uchraydi), aqli zaiflikning boshqa 
shakllaridagi bolalarga qaraganda sezilarli darajada yuqori. 
Daun sindromi bilan kasallangan bolalarning taxminan 50%i uzoqni yaxshi koʻra olmaydi, 
20%i esa uzoqni yaxshi koʻradi. Ularda epikart, astegmatizm, gʻilaylik va boshqalar uchraydi. 
Bolalarning bu jihatlarini ta’lim jarayonini tashkil etishda va ta’lim metodlarini tanlaganda hisobga 
olish kerak.
Daun sindromli bolalarda motorika koʻproq darajada buzilgan boʻladi. Ular uchun harakatlarning, 
yurishining beoʻxshovligi, boʻgʻimlarning yuqori egiluvchanligi xosdir. Asosiy statik funksiyalari 
rivojlanishida kechikish aniqlangan (boshni tutib turish, oʻtirish, tik turish, koordinatsiya), 
shuningdek harakat qanchalik qiyinlashsa, uni egallash va bajarish muddatlari ortga suriladi. 
Bu bolalarda muvozanat koʻnikmalari nuqsonlari yaqqol ifodalangan. Daun sindromli bolalar 
boshqa aqli zaif bolalar kabi predmet shaklini koʻrish orqali farqlay olishadi, biroq obektni tanish 
natijalari, bu bolalarda yomonroq. Bu holat Daun sindromli bolalarda barmoqlar harakatlarining 
rivojlanmaganligi bilan izohlanadi.
Shuni yodda tutish kerakki, ushbu bolalardagi aqliy rivojlanish buzilishi koʻrish va eshitish 
qobiliyatining buzilishi tufayli yanada kuchayishi mumkin. Bundan tashqari, koʻp hollarda Daun 
sindromi kasalligi boʻlgan bolalarda semirish, qalqonsimon bez va jinsiy bezlarning etarli darajada 
ishlamasligi bilan bogʻliq turli xil endokrin kasalliklar mavjud. Ushbu yetishmovchilikni erta 
aniqlash intellektual nogironlikning ogʻirligini kamaytirish uchun toʻgʻri davolash uchun juda 
muhimdir. Daun kasalligida aqlning rivojlanmaganligi oligofreniyaning chuqur darajadan oʻrtacha 
darajasiga qadar oʻzgarib turadi, ogʻir shakllari aniq ustunlik qiladi.
Daun kasalligining intellektual va emotsional buzilishi odatda nutqning buzilishi bilan 
bogʻliq. Avvalo, uning kech rivojlanishiga e’tibor qaratiladi. Nutqning buzilishi, ayniqsa, eshitish 
nuqsonlari mavjud boʻlganda aniqlanadi. Hozirgi vaqtda Daun kasalligiga chalingan bolalarda 
nutqni buzilishi va ayniqsa nutqni idrok etish jarayonlari masalalari nafaqat ularning intellektual 

---

23