|
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
olgan holda falsafiy fikrlash qonun-qoidalariga asoslanishni lozim deb hisoblayman. Shu bois
ta’lim jarayonida ularga eng avvalo, anlash ruhini singdirish zarur. Chunki anglangan ruhiy
holatda mohiyat kashf etiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi. – T.: O‘zbekiston, 2014.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini
yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi 4947-son Farmoni.
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 5 iyuldagi “Yoshlarga oid davlat
siyosati samaradorligini oshirish va O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini qo‘llab-quvvatlash
to‘g‘risida”gi 5106-son Farmoni.
4. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 15 martdagi “Umumiy o‘rta
ta’lim to‘g‘risida nizomni tasdiqlash to‘g‘risida”gi №140-sonli Qarori.
5. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 6 apreldagi “Umumiy o‘rta
va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi №
187-sonli Qarori.
106
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
IJTIMOIY FANLARNI O‘QITISHDA XOJA BAHOUDDIN NAQSHBAND
O‘GITLARINING FOYDALANISH MASALALARI
Ochilova Moxichehra
Navoiy viloyat Qiziltepa tumani
42 – umumta’lim maktabi
tarix fani o‘qituvchisi
Rezyumi:
Maqolada, Bahouddin Naqshbandiy o‘gitlarining yoshlar tarbiyasidagi ta’siri
haqida so‘z yuritilgan.
Istiqlol yillarida ta’lim tizimida amalga oshrilib kelinayotgan islohotlar yosh avlodni ham ruhan,
ham jismonan, bir so‘z bilan aytganda, komil inson g‘oyasi asosida kamol toptirishda samarali
omil vazifasini o‘tamoqda.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul
qilinganligining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimda so‘zlagan ma’ruzasida yoshlar
tarbiyasida alohida to‘xtalib: “bolalarimizni birovlarning qo‘liga berib qo‘ymasdan, ularni
o‘zimiz tarbiyalashimiz lozim. Buning uchun yoshlarimiz bilan ko‘proq gaplashish, ularning
qalbiga quloq solish, dardini bilish, muammollarni yechish uchun amaliy ko‘mak berishimiz
kerak. Bu vazifalarni amalga oshirishda biz asrlar mobaynida shakllangan milliy an’analarimizga,
ajdodlarimizning boy merosiga tayanamiz”, deya ta’kidlab o‘tdi.
Darhaqiqat, mamlakatimizda yosh avlod ta’lim-tarbiyasiga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Yoshlarning zamonaviy bilim olishi, yuksak ma’naviyatli bo‘lib ulg‘ayishida, ulug‘ mutassav-
vuf ajdodlarimizning boy merosidan foydalanish muhim ahamiyat kasb etmoqda. Xususan, el
orasida Xoja Bahouddin Balogardon, Xo‘jai Buzrnk, Shohi Naqshband nomlari bilan mashhur
bo‘lgan naqshbandiylik tariqatining buyuk namoyondasi Bahouddin Naqshband o‘gitlari buning
yaqqol dalilidir. “Tariqat pirlarining o‘gitlari, so‘fiylar hozirgi til bilan aytganda, fidoiy muallimlar
bo‘lib, bir necha avlodni asr-asrlardan beri tarbiyalab kelmoqda. Shu sabab XXI asrda ham
insoniyat yana tariqatga ehtiyoj sezib, ulug‘ ustodlar merosini o‘rganib, ular odobi, aytgan gap,
qilgan ishini o‘zlashtirib olmoq uchun sa’y-harakat etmoqda”.
Bahouddin Naqshbandiyning quyidagi keltiriladigan “Kimki ana shu odobni ushlasa, uni ba-
log‘at ahlining balog‘atiga yetkazadi. Adab bu- hulqni chiqoyli qilish, so‘zni va fe’lni soz qil-
ishdir .”- degan o‘giti ham purma’nolidir.
Darhaqiqat, har bir farzand shaxsi oilada shakllanadi. Demak, oila-barkamol avlod poydevori
hisoblanadi. Shunday ekan, oilada farzandlarni axloqiy-huquqiy jihatdan tarbiyalash, ayniqsa,
adolat, burch, vatanparvarlikni shakllantirish, ona vatanni sevish hissini uyg‘otish o‘ta muhim
hisoblanadi.Oilada farzandlarni o‘z burchiga sadoqat ruhida tarbiyalash mas’uliyat, onglilik,
vijdon kabi fazilatlar bilan chambarchas bog‘liqdir. Bunda ota-onaning o‘zaro samimiy
munosabati, ularning farzandlari bilan yaqin, do‘stona munosabatda bo‘lishi, ularning kelajakdagi
orzu-maqsadlarini tushunib olishlari, farzandlarning sog‘-salomat voyaga yetishlari uchun asos
bo‘ladi. Inson tarbiya jarayonida yaxshi xulq-atvorga, odatlarga va aql-farosat omillariga ega
bo‘lgan bo‘lsa, hayot saboqlarini shunchalik yaxshi anglaydi va yaxshi ishlarni amalga oshiradi.
Islom ta’limotiga ko‘ra, farzand ota-ona zimmasidagi omonat bo‘lib, ular bu omonat haqida
mas’uldirlar.
Ta’lim va tarbiya har bir pedagogdan chidam, matonat, katta bilim va tajriba talab qiladi. De-
mak, har bir o‘qituvchi ta’lim -tarbiyaga oid bilim va malakaga ega bo‘lishi shart. Bu xususida
ulug‘ pir Naqshbandiydan “Ustoz oldida ta’lim berish vazifasi turadi. Ta’lim berish uchun, u
o‘z shogirdlarining o‘y-tashvishlari-yu qat’iy muddaolarini hisobga olishi kerak. Chunonchi, u
buxoroliklar bilan suhbatlashayotganida, Buxoro tilini qo‘llashi, Bag‘dodda esa Bag‘dod tilida
so‘zlashi kerak”- degan o‘gitida pedagog- o‘quvchilar yana bir bor ma’suliyatni chuqur his etadi.
“Bizni hamisha o‘ylantirib keladigan yana bir muhim masala – bu yoshlarimizning odob-axloqi,
yurish-turishi, bir so‘z bilan aytganda, dunyoqarashi bilan bog‘liq. “ Bugun zamon shiddat bilan
o‘zgaryapti. Bu o‘zgarishlarni hammadan ham ko‘proq his etadigan yoshlardir. Mayli, yoshlar
o‘z davrining talablari bilan uyg‘un bo‘lsin. Lekin ayni paytda o‘zligini ham unutmasin. Biz
kimmiz, qanday ulug‘ zotlarning avlodimiz, degan da’vat ularning qalbida doimo aks-sado berib,
o‘zligiga sodiq qolishga undab tursin. Bunga nimaning hisobidan erishamiz?Tarbiya, tarbiya va
107
Do'stlaringiz bilan baham: |
