Toshk ent davlat pedagogika universiteti

ll-M o d u l. Morfologiva.
2()-iniiv/,u. Morfologiya haqida umumiy m a’Iumot. Morfologiya grammatikaning 
so*/, (iirkiimlari va shu turkum larga xos kategaroial, nokategorial shakllar tizimini, 
so'/.ning birikish vaqtidagi o ‘zgarishini tekshiradigan boMimi ekanligi. So‘zning 
moifologik tuzilishi so‘z shaklining qismlaridan (shakl yasash uchun asos boMuvchi 
hiinul;! shakl hosil qiluvchi va so‘z o ‘zgartuvchi affikslardan) iborat ekanligi.
21-miiv/.u , 0 ‘zbek tilida so‘z turkumlari va ulami ajratish tamoyillari haqida 
timiimiy m a’himot. Hozirgi o ‘zbek tilida so‘zlarning ot, sifat, son, olmosh, fe’l, 
ravish, ko'm akchi, bo g ‘lovchi, yuklama, modal so‘z, undov so‘z, taqlid so‘z 
turkiimlariga ajratilishi.
22-ninv/,ii.()t. Otlarning grammatik m a’nosi, morfologik belgilari, sintaktik 
va/il'alari. Otning m a’no turlari: atoqii va turdosh ot, aniq va mavhum, yakka va 
Jamlovchi ollar.
23-iniiv/,ii. 
Otiarda kelishik kategoriyasi. Otlarning yasalishi: afifiksatsiya, 
kompozitsiya, abbreviatsiya usullari bilan ot yasash. Otiarda modal forma yasalishi. 
Otlarning tiizilish jihatdan turlari: sodda, q o ’shma, qisqartma, ju fl otlar.
Otlarning tuzilish jihatdan turlari: sodda, qo‘shma, qisqartma, ju fl otlar.
24-iiiavzu. Sifat. Uning o ‘ziga xos m a’nosi, m orfologik xususiyatlari, sintaktik 
vit/ifalari. Belgini darajalab ko'rsata olishi - sifat darajalari: oddiy, qiyosiy va 
orttirma daraja. Sifatlarning otlashishi.
25 -m av zu .S ifatlarn in g yasalishi: affiksatsiya va kompozitsiya usullari bilan sifat 
yasash. Sifatlarda modal forma yasalishi. Sifatlarning tuzilish jihatdan turlari: 
sodda, q o ‘shma v a ju ft sifatlar.
26-m avzu.Son. Sonning grammatik m a’nosi morfologik belgilari, sintaktik 
vazifasi. Sonlaming numerativ (sanoq) so‘zlar bilan qoMlanishi. Sonlaming 
otlashish xususiyatlari.
Sonning m a’no turlari: miqdor son va tartib son. Miqdor son turlari: sanoq, dona, 
chama, jam lovchi va taqsim sonlar. Butun son va kasr son, kasrli son. Sonning 
tuzilish jihatdan turlari: sodda, tarkibli (yoki qo‘shma), ju ft sonlar.
27-m avzu.O lm osh.O lm oshninggram m atikm a’nosi,
boshqaso‘zturkumlarigamorfologikekviva!entligi 
(mosligi);otlashishxususiyatlari, 
gapdagivazifasi.
Olmoshlarning m a’no turlari: kishilik, o ‘zlik, ko‘rsatish olmoshlari.
So‘roq, belgilash, gumon, boMishsizlik olmoshlari. Olmosh tuzilish jihatdan turlari: 
sodda va murakkab olmoshlar.
28-niavzu.F e’[. Fe’lning grammatik xususiyatlari (morfologik belgilari, sintaktik 
vazifalari). Bo'lishli va boMishsiz fe’llar, boMishsizlik m a’nosining ifodalanishi.
29-m avzu.F e’l nisbat (daraja)lari: aniq, o ‘zlik, majhullik, birgalik, orttirma 
nisbatlarining grammatik m a’nosi va shakllari.

---

30 -m av zu .F c’lning vazifadosh sh a k lla ri - m a’lum bir sintaktik vazifa bajarishga 
mos shakllari: so f fe’l, harakat nomi. S of fe’l, uning kesim vazifasini bajarishga 
inoslashganligi. Harakat nomi, uning gramm atik xususiyatlari, yasalishi; fe ’lga va 
otga xos xususiyatlari.
31-miivzu:l'c'lnin{> vazifadosh sh a k lla ri. Ravishdosh, uning grammatik m a’nosi, 
yasalishi; Ic’l va ravishga xos xususiyatlari; Tuslanadigan va tuslanmaydigan 
ravisluloshlar.
Sil'iildosli utiing grammatik m a’nosi, yasalishi; fe’l va sifatga xos xususiyatlari: 
(otiiishish, shuningdek, tuslanish, zamon ifodalash xususiyatlari).
32-iniivzii.l''c’l m ay llari (ijro mayli, shart va buyruq-istak mayli), ulam ing o ‘ziga 
xos xususiyatlari. T o‘liqsiz fe’l.
3J-inav/,ii.l''e’lzam onlari, ularningturlari (o‘tgan, hozirgivakelasizam onfe’llari), 
i)‘l(.',im/,am()iire’liningturlari; 
yaqino‘tganzam onfe’li, 
uzoqo‘tganzam onfe’li, 
(I'lHiinzamonhikoyafe’li, 
o ‘tganzam ondavom fe’li, 
o ‘tganzam onm aqsadfe’li. 
I Id/irni/.ainonfe’liningturlari: Hozirgi-kelasizam onfe’li, hozirgizam ondavom fe’li, 
Kclasi/.iimonrc’liningturlari: kelasizam ongumonfe’li, kelasizam onm aqsadfe’li.
.M -m iiv/.u.I'c’liiiiig tu slanishi. Shaxs-son (yoki tuslovchi) affikslar. Ulam ing 
lurhiri: 1-guruh, 2-guruh, 3-guruh tuslovchilari; ulam ing qoMlanish xususiyatlari.
J5 in iiv /ii.I'c’liiing yasalishi (affiksatsiya va kompozitsiya usullari bilan fe’l 
yiisash).
.4i4uiiv/ii. 
I'c ’Ining tuzilish jih a td a n tu rla ri: sodda va qo‘shma fe’llar. Juft 
ri’'lliirniiig o ‘/.iga xos xususiyatlari. F e’lning modal m a’no ifbdalovchi shakllari: 
sinletik va analilik shakllari. K o‘makchi fe’llar.
J7-m iiv/ii. 
Ravish. Ravishning grammatik m a’nosi, m orfologik belgilari va 
siiiliiklik Viiy.ifasi. Ravishlarning m a’no turlari: holat, miqdor-daraja, payt, o ‘rin 
sahiil), mac|sad ravishlari. Ravishlarda daraja (oddiy, qiyosiy, orttirma darajalar).
38 miiv'Aii. K avishlarning yasalishi: affiksatsiya va kompozitsiya usullari bilan 
ravish yasash. Ravishlam ing tuzilish jihatdan turlari: sodda, qo ‘shma, 
juft va 
tiikroriy ravishlar.
.V) iiiiiv/ii.Y drdam chi so’zlar. K o‘makchilar. U lam ing grammatik xususiyati, 
liniiiri; asl ko'inakchilar, ot ko‘makchilar, fe’l ko'm akchilar, K o‘makchi vakelishik 
(|()‘shimchalari. K o'm akchi otlar.
•40 m av/.ii.lio g ‘lovchilar. U lam ing grammatik xususiyatlari. Bo g ‘lovchilaming 
qoMlimishiga ko‘ra turlari: yakka bo gMovchilar va takroriy 
bo gMovchilar. 
(iram nialik m a’no va vazifalariga ko‘ra bo g ‘lovchilam ing turlari; teng bo

---

g ‘lovchilar (biriktiruvchi, ziddovchi, ayiruvchi); ergashtiruvchi bo g ‘lovchilar 
(aniqlov, sabab, shart v a to ‘siqsizlik, cho g ‘ishtiruv - o ‘xshatish bo g‘lovchilari.)
41-m avzu. 
Y u k lam alar. 
Yuklam alam ing 
gramm atik 
xususiyatlari. 
Yuklam alamiig tuzilishiga k o ‘ra turlari: so‘z yuklamalar va affiks yuklamalar. 
Yuklam alam ing m a’no turlari: so‘roq va taajjub, kuchaytiruv va ta ’kid, ayiruv va 
chegaralov, aniqlov, gumon, inker yuklamalari.
42-m avzu.A lohida g u ru h so 'z la r. Modal so‘zlar, ularning m a’no va grammatik 
xususiyatlari, sintaktik vazifalari.
43-m avzu.U ndovlar. Ularning grammatik xususiyatlari. Undovlam ing otlashishi, 
sintaktik vazifasi. Undovlarning turlari: his - hayajon (emotsional) va buyruq - 
xitob undovlari.
4 4 -m avzu.T aqlidso‘zlar.U larning Grammatik xususiyatlari, otlashishi, taqlid 
so‘zlam ing sintaktik vazifasi;turlari: tovushga taqlid va shu’la-harakatga taqlid 
so‘zlar.
12-M odul B olalar adabiyoti
45-m avzu.A dabiyot (bolalar adabiyoti) faniningmaqsad va vazifalari. Bolalar 
kitobxonligi haqida.
4 6-m avzu.B olalar ad abiyoti va bolalar folklorining m umtoz adabiyot namunalari 
bilan bog‘liqligi.
4 7-m avzu.O ‘zbek b o lalar adab iy o tin in g vuju d g a kelishi. 0 ‘tgan asrning 30-40- 
yillaridagi o ‘zbek bolalar adabiyoti. Hozirgi davrdagi o ‘zbek bolalar adabiyoti.
48-m avzu.A Iisher Navoiy va 
G ulxaniy ijodida ta ’Iim -tarbiya m asalalari.
Alisher Navoiy va Gulxaniyning 
qisqacha tarjimai holi. Alisher Navoiy va 
Gulxaniy asarlarida odob-ahloq tushunchasi.
49-m avzu .A.Avloniy va H.H. Niyoziy ijodida t a ’lim -tarbiyaga oid g 'o y ala r.
A.Avloniy hayoti va ijodi. H.H. Niyoziy m a’rifati.
50-m avzu .G ‘a f u r G ‘uIom va Q u d d u s M u h am m adiyning hayoti va ijodiy 
faoliyati.
Quddus Muhammadiyning hayoti va ijodiy faoliyati. G ‘afur G ‘ulom ijodi tahlili.
51-m avzu .Z a fa r D iyor va S h .S a’duIlaning hayoti va ijodi.
Zafar Diyor, Shukur Sa’dulla hayoti va ijodi haqida m a’lumot.Shukur Sa’dulla ijodi 
tahlili.
52-m avzu .Sulton J o ‘ra va H akim N azirning hayoti va ijodi.
Sulton Jo ‘ra hayoti va ijodi tahlili .Hakim Nazir hayoti va ijodi tahlili.
53-m avzu. Po‘lat M o‘m in va Q u d ra t H ikm atning hayoti va ijodi.

---

P o‘lat M o'm inning hayoti va ijodi ta h lili. Qudrat Hikmatning hayoti va ijodi 
tahlili.