To`rtqutblik tavsifi. Aktiv va passiv to`rtqutbliklar. To`rtqutblik doimiy;arini aniqlash

To`rt qutblilik doimiylarini aniqlash. To`rt qutbliliklarni doimiylarini aniqlash uchun salt yurish hamda qisqa tutashuv tajribalaridan foydalaniladi. Salt yurish tajribasini o`tkazish uchun to`rt qutblilikni tashqi zanjiri uzub quyiladi (_{ }) va uni kirish qismlariga rostlovchi kuchlanish beriladi. So`ngra chiqish kuchlanish <sub> </sub> berilgan qiymatga ega bo`lgunga qadar ko`tariladi. O`lchov asboblari orqali _{   } va _{ }yozib olinadi.
 

3-rasm. Salt yurish tajribasini o`tkazish uchun sxema.

Salt yurish tajribasi uchun (_{ }) avvalgi formulalar asosida quyidagi tenglamani hosil qilamiz.

_{ }
Salt yurish tajribasida chiqish qismlar _{ }qisqa tutashtirilib birlamchi kuchlanish _{ }tok _{ }nominal qiymatga ega bo`lgunga qadar ko`tariladi. Asbob ko`rsatishlar yozib olinadi.

 

4-rasm. Qisqa tajribasini o`tkazish uchun sxema.

Qisqa tutashuv tajribasi uchun (_{ })

_{ }
Bu ikki tajribadan kelib chiqib.
_{       }
A, B, C, D qiymatlari orqali T va P sxemali uchun qarshiliklarni topib olish mumkin. Salt yurish hamda qisqa tutashuv tajribalaridan:
_{  }
Yani ist`emolchilarni berilgan ish rejimi uchun <sub> </sub> va <sub> </sub> salt yurish va qisqa tutashuv rejimlarini rostlash orqali topiladi.
To`rtqutblik usuli tarmoqlarni, transformatorlarni, dvigatellarni, kuchaytirgich kabi qurilmalarni tekshirishda qullaniladi.


NAZORAT UCHUN SAVOLLAR

1. 
   To`rtqutblilik deb nimaga aytiladi.
   
2. 
   Aktiv va passiv to`rtqutblilikni tushuntiring.
   
3. 
   To`rqutblilik doimiylari qanday topiladi.
   
4. 
   To`rtqutbliklar nima uchun kerak.
   
5. 
   To`rt qutbliklar ko`rinishidagi sxema uchun doimiyligini aniqlash.
   
6. 
   P. ko`rinishdagi sxema uchun doimiyligini aniqlash.
   
7. 
   Salt ishlash rejimi uchun to`rt qutbli tenglamasi qanday.
   
8. 
   Qisqa tutashuv rejimi uchun to`rt qutbli tenglamasi qanday.
   
9. 
   To`rt qutblik nima uchun o`rganiladi.
   

Adabiyotlar ro`yhati:

1. 
   А.С.Каримов ва бошкалар. Электротехника ва электроника асослари. Т. «Укитувчи» 1995 йил.
   
2. 
   А.Я.Шихин и другие. Электротехника. М. «Высшая школа» 1989 год.
   
3. 
   А.Рахимов. Электротехника ва электроника асослари .Т. «Укитувчи» 1998 йил.
   
4. 
   А.И. Холбобоев, Н.А.Хошимов. Умумий электротехника ва электроника асослари. 2000 йил.
   
5. 
   В.В.Паушин и другие. Основа автоматики вычислительный микропроцессорной техники.Т. 1989 год.