Topshriq: Tizimli dasturiy ta’minot va amaliy dasturly ta’minotiga qaysi dasturlardan tashkil topganini izohlab bering

Topshriq: Tizimli dasturiy ta’minot va amaliy dasturly ta’minotiga qaysi dasturlardan tashkil topganini izohlab bering

Barcha dasturiy ta’minotlarni uchta kategoriya bo’yicha tasniflash mumkin.

1.Tizimli dasturiy ta’minot.
2.Amaliy dasturiy ta’minot.
3.Dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari.

Tizimli dasturiy ta’minot – komp’yuter va komp’yuter tarmoqlarini ishini ta’minlovchi dasturlar majmuasidir.
2. Amaliy dasturiy ta’minot – bu, aniq bir predmet sohasi bo’yicha ma’lum masalalarni echishga mo’ljallangan dasturlar majmuasidir.
3. Dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari - yangi dasturlarni ishlab chiqish jarayonida qo’llaniladigan maxsus dasturlar majmuasidan iborat vositalardir.

Tizimli dasturiy ta’minot quyidagilarni bajarishga qaratilgandir:
- komp’yuter va komp’yuter tarmog’ini ishonchli va samarali ishlashini ta’minlash:
- komp’yuter va komp’yuter tarmog’ini texnik qismini ishini tashkil qilish va profilaktika ishlarini bajarish:
Tizimli dasturiy ta’minot ikkita qismdan iborat:
1. Asosiy (bazaviy) dasturiy ta’minot.
2. Yordamchi (xizmatchi) dasturiy ta’minot.
Asosiy (bazaviy) dasturiy ta’minot – bu, komp’yuter ishini taminlovchi dasturlarning minimal to’plamidan iborat. Ularga quyidagilar kiradi:
1. Operatsion tizim.
2. Tarmoq operatsion tizimi.

Yordamchi dasturiy tam’inot - asosiy dasturiy ta’minot imkoniyatlarini kengaytiruvchi va foydalanuvchning ish muhitini (interfeysini) qulayroq tashkil etuvchi dasturlar kiradi. Bular tashxis qiluvchi, komp’yuterning ishchanligini oshiruvchi, antivirus, tarmoq ishini ta’minlovchi, arxivlashtirish va boshqa dasturlardir.

Operatsion tizim (OT)-komp’yuterni yoqilishi bilan ishga tushuvchi ushbu dastur komp’yuterni va uning qurilmalarini boshqaradi, foydalanuvchi bilan muloqatni ta’minlaydi ya’ni tashkil qiladi, bajarish uchun boshqa (amaliy dasturlarni) ishga tushiradi.
Drayverlar OT imkoniyatlarini kengaytiradi jumladan, komp’yuterning kiritish-chqarish qurilmalari (klaviatura, sichqoncha, printer va boshqalar)ni boshqarishda yordam beradi. Hozirgi kunda ko’plab OT mavjud:
- MS DOS, OS/2, UNIX, Windows 95,98,2000, Windows XP, Windows NT va boshqalar.
Windows 95,98, Windows NT lar grafik interfeysli operatsion tizim hisoblanadi chunki ular foydalanuvch bilan grafik tasvirlar yordamida muloqat qilish imkonini beradi.

Tarmoqqa ulangan komp’yuterlarni yakka-hol va birgalikda ishlashni ta’minlovchi maxsus dasturlar majmuasidan iborat operatsion tizim – tarmoq operatsion tizimi deb ataladi. U operatsion tizim tarmoq ichra muloqatlarni ayraboshlash, saqlash, qayta ishlash, qabul qilish, uzatish kabi xizmatlarni ko’rsatadi.

Utilitlar – bu, ma’lumotlarni qayta ishlashda qo’shmcha operatsiyalarni bajarishga yoki komp’yuterga xizmat ko’rsatishga (tashxiz, texnik va dasturiy vositalarni testlash, diskdan foydalanishni optimallashtirish va boshqalar) mo’ljallangan dasturlardir

Amaaliy dasturiy ta’minot (ADT) quyidagi dasturlardan iborat.

1. Muammoga yo’naltirilgan ADT. Unga quyidagilar kiradi.
- buxgalteriya uchun DT;
- bank axborot tizimlari;
- soliq axborot tizimlari;
- sug’urta axborot tizimlari;
- personalni boshqarish DT;
- jarayonlarni boshqarish DT va boshqalar.
2. Umumiy maqsadli ADT. Bular:
- malumotlar bazasini boshqarish tizimlari;
- matn muharrirlari;
- grafik muharrirlari;
- elektron jadvallar;
- taqdimot qilish vositalari va boshqalar.

3. Ofis ADT- idora faoliyatini tashkiliy boshqarishni ta’minlavchi dasturlarni o’z ichiga oladi. Ularga:

- rejalovchi yoki organayzerlar, ya’ni ish vaqtini rejalashtiruvchi, uchrashuvlar, bayonnomalarini, jadvallar tuzuvchi, telefon va yozuv kitoblarini olib boruvchi dasturlar;
- tarjimon dasturlar ya’ni ko’rsatilgan ma’lumotni qandaydir ko’rsatilgan tilga tarjima qiluvchi dasturlar;
- malumotlarni skaner yordamida o’qiydigan dasturlar;
- tarmoqdagi uzoq masofadagi abonent bilan foydalanuvchi orasidagi muloqatni tashkil etuvchi dasturlar;
- komp’yuterli nashriyot faoliyatiga asoslangan kichik nashriyot tizimlari;
- Mul’tmediya dasturiy vositalari;
-Sun’iy intellekt tizimlari. Bu sohadagi izlanishlarni to’rtta yo’nalishga bo’lish mumkin..