Topshirdi: Qabul qildi

Algoritmlar rasmiy ravishda bajariladi, bu degani bajaruvchi bajarilayotgan amallarni mazmunini anglash shart emas. Algoritm tuzish jarayoniga algoritmlashtirish deyiladi.
Algoritm tuzish jarayonida nazariy va amaliy nuqtai nazardan algoritmlash, dasturlash va EHM larni qo’llash bilan bog’liq bo’lgan bilimlar kerak. Asosiy maqsad bu masalani qo’yish, masalaning yechish algoritmini tuzish, algoritmi mashina dasturi ko’rinishida amalga oshirish va algoritmni samaradorligini ko’rsatish muammolarini o’rganish. Bu jarayonlar algoritmni to’liq yaratish tushunchasiga olib keladi va quyidagi bosqichlarni belgilaydi:

Masalaning qo’yilishi.

Modelni yaratish.

Algoritmni ishlab chiqish.

Algoritm to’g’riligini tekshirish.

Algoritmni amalga oshirish.

Algoritmni va ularning murakkabligini tahlil qilish.

Dasturni tekshirish.

Hujjatlashtirish.

Masala qo’yilishi
Masalani yechishdan oldin, uni berilishini aniq shakllantirib olish zarur. Bu jarayon to’g’ri savollarni aniqlash bo’lib, savollar quyidagicha bo’lishi mumkin:

Dastlabki berilgan masala shartlarida hamma iboralar tushunarlimi?

Nima berilgan?

Nimani topish kerak?

Yechimni qanday ta’riflash kerak?

Qaysi berilganlar yetarli emas va hammasi kerakmi?

Qanaqa mumkinliklar qabul qilingan?

Albatta, bulardan tashqari boshqa savollarni ham ishlatish mumkin, yoki ayrim savollarni bir necha bor takror ishlatishga to’g’ri keladi.
Algoritmni ishlab chiqish
Algoritmlashtirish jarayoni uslublari bo’yicha matematik modellarni tuzish jarayoniga juda yaqin. Har bir algoritmni ishlab chiqish bevosita o’ziga xos yondashishni talab qilishiga qaramasdan, bu faoliyatni umumiy uslub va bosqichlari ham mavjud. Ba’zan dasturlarni tezroq yozib boshlashga hohish paydo bo’ladi. Lekin bu xatoli, chunki aynan algoritmni ishlab chiqish bosqichiga va uning to’g’riligiga masalaning to’liq yechimi bog’liqdir.Algoritmlarni tuzish turli xil uslublari mavjud.
Algoritmlashning asosiy shartlaridan biri bu – dasturning ishlash tezligi. Kod qanchalik optimal bo`lsa, dastur shuncha tez ishlaydi. Dastur tezligini pasaytiruvchi omillar bu – loop , ya`ni takrorlanishlar. Sikl ichida sikl ochish yoki sikl ichida shart tekshirish dastur tezligini ma`lum darajada pasaytiradi. Hayotiy misol keltiraman: 7ta 45ni bir biriga qo`shing. Har birini alohida qo`shib chiqish uchun vaqt talab etiladi. Ya`ni 7 marta bir xil amalni bajarish kerak. Xuddi shuni ko`paytirish amali orqali kamroq vaqt sarflab amalga oshirish mumkin. Har birimiz arifmetik progressiya haqida tushunchaga egamiz. Hadlari bir biridan ma`lum d songa farq qiladigan sonli ketma-ketlik. Shuni nta hadi yig`indisini toppish uchun n marta har safar yangi hadni topish va uni oldingi sonlar yig`indisiga qo`shish talab etiladi. Bu esa juda ko`p vaqt talab qiladi. Aynan shu muammo matematikada oddiy formula orqali hal etilgan. Bu muammoni hal etish formulasi esa albatta tafakkur mahsuli hisoblanadi. Siz ham yuqori darajali masalalarni yechishda ana shunday ixtirolar qilasiz yoki boshqa ixtirolardan foydalanasiz.