|
8-LEKCIYA. BAS BÓLIMINIŃ ANATOMO-TOPOGRAFIYALÍQ DÚZILISI. MURÍN, SHAQ HÁM MIYDE ÓTKIZILETUĞÍN OPERATCIYALAR.
LEKCIYA REJESI:
1. Murın hám murındıń járdemshi geweklerinde ótkeriletuǵın Operaciyalar.
a) anatomo-topografikalıq maǵlıwmatlar.
b) Buǵalarǵa murın sheńbersin ótkeriw.
v) Rinoplastika (murın plastikasi).
g) Mańlay hám jaq ústi geweklerin trepanasiya qılıw (burǵılaw)
2. Tildegi Operaciyalar
a) anatomo-topografikalıq maǵlıwmat hám til nervlerin awırıwsizlandırıw.
b) tildi amputasiya qılıw (alıp taslaw)
3. TISdagi Operaciyalar.
a) anatomo-topografikalıq maǵlıwmat
b) TISni julıp alıw (ekstraksiya)
Tayansh sózler: Murın, gewek, rinoplastika, trepanasiya, trepan, til, amputasiya, tıs, ekstraksiya.
Paydalanılǵan ádebiyatlar:
1. Operativ xirurgiya - X. K. Bahadırov, Ya. A. Axbutayev, B. D. Narziyev - 1997.
2. Operativnaya xirurgiya - Magda I. I.- 1990.
3. Operativnaya xirurgiya - N. X. Shomirzayev. 1987.
4. Xirurgiya v ovsevodstve. v. R. Tarasov. 1959.
5. A. David Weaver, Guy St Jean, Adrian Steiner “Bovine surgery and Lameness” USA, 2005
Murın tarawı tómendegi shegaralarda jaylasqan: aldı tárepten mańlay tarawı menen (kózdiń ishki múyeshi arqalı ótkerilgen sızıqtan). Jambasda - kóz astı, urt hám erin oblastlari menen shegaralanǵan. Tómendegi qatlamlardan ibarat:
1) teri; 2) joqarıda jaylasqan fasciya; 3) muskul qabatı - murın erin kóteriwshi; joqarı erindi kóteriwshi arnawlı muskul; 4) Suyek ústi qabatı; 5) suyek; 6) murın boslig'i.
Nerv menen támiyinleniwi. Kóz astı, pánjersimon nervlerden.
Qan menen támiyinleniwi. Júz hám kóz astı arteriyaları járdeminde.
Buqaga murın sheńbersin ótkeriw
Kórsetpe - murın sheńbersin násildor buqlarga tınıshlantırıw ushın, tentek buǵalarǵa qollanıladı.
Fiksatciya - Tik jaǵdayda stanok járdeminde basın qattı ustap fiksatciya etiledi.
Awırıwsızlandırıw - neyroleptik rampun 0, 25/100 kg.
Operaciya ótkeriw texnikası. Operaciya maydanshası tayarlanıp, 0, 5 % báńtir spirti eritpesi hám 5 % yad eritpesi surtiladi. Sheńberdi ótkeriw ornı murın diywalchasining tómengi bóleginde. Sterillanǵan sheńberdi yarım sheńber etip ashıp, sheńber ótkeriletuǵın qısqıshqa jaylastırıladı, tezlik menen murın diywalshası teshiladi hám sheńber ótkerilip, bekitiledi, jara 8-10 kúnde bitadi. Sheńberdi ótkeriwdi qol menen de orınlaw múmkin.
Rinoplastika (murın plastikasi)
Kórsetpe - murın diywalshasın bólek hám joqarı erin murın aynekshesın tolıǵınsha úzilis waqtında.
Fiksatciya hám Awırıwsızlandırıw - tik hám basın kótergen jaǵdayda fiksatciya etiledi. vena qan tamırına tómendegi eritpe jiberiledi. 2, 5 % aminazin, 1 % dimedrol 10, 0; 0, % novoqin 30, 0 1000 kg salmaǵı daǵı buqaga, muskul arasına 4-5 ml rampun hám kóz astı nervi blokada etiledi.
Operaciya ótkeriw texnikası. Operaciyanı ózilgan toqımalardı pitkeninen keyin orınlaw usınıs etiledi. Operaciya maydanshası tayarlanadı. Ótkir báńtor járdeminde qattı toqımalar qan payda bolaman degenge shekem kesiledi, yarani eki qırı bir-birine tuwrı keliwin támiyinlew kerek, qısqıshlar járdeminde qan toqtatıladı. Aldın murın diywalshası ketgut yordmida tiqiladi, 1-2 túyin etip, keyinirek toqımalarǵa BF yamasa jelimi shpris járdeminde jiberiledi. Bul toqımalardı bir-birine jaqsı birigiwine járdem beredi. Jaraǵa streptosid sepiladi hám lavsan sabaǵı járdeminde sirtmoqsimon tigis penen toqımalar biriktiriladi. Ashılıp ketpewi ushın lavsan ipining ushı kuydiriladi. 10 -14 kúnnen keyin tigisler alıp taslanadı.
Fomenko usılı (I), Magda (II) sheńber bır jola qóyıladı.
Mańlay hám jaq ústi geweklerin trepanasiya qılıw
Anatomo-topografikalıq maǵlıwmat: Mańlay geweki - sinus frontalis iri shaqlı mallarda tómendegi suyeklerden shólkemlesken: jelke, mańlay, bas-tóbe, torımon.
Shegaraları - aldınǵısı - kóz xanasınıń aldınǵı qırın birlestiruvchi sızıq arqalı. Artqı - jaq tarog'i boyınsha, jambası - mańlay súyeginiń sırtqı tarog'i boyınsha. Mańlay kovagi pútkil boslig'i menen birlesedi.
Atlarda - arqa shegarası -jaq buwını arqalı ótkerilgen sızıq, aldınǵı shegara -júz tarog'ining ortasınan ótkerilgen sızıq.
Joqarı jaq kovagi - sinus maxillaris. Iri shaqlı mallarda bul gewek tómendegi suyeklerden shólkemlesken: joqarı jaq, jas, bettiń alması hám tańlay.
Shegarası: joqarıdaǵı - kóz xanası ishki qırında birinshi premolyarga ótkerilgen sızıq, aldınǵısı - kóz astı tesigi ústinen, tómengisi-urt súrtiginen murınǵa salıstırǵanda parallel, arqa shegarası -orbitaning ortasınan ótkerilgen sızıq.
Innervaciyasi. Kóz astı, túte astı, mańlay nervleri.
Kórsetpe - Mańlay hám joqarı jaq kovagida isik procesi (frontit, gaymorit), (o'smalar, murın qurti) bolǵanda.
Fiksatciya hám awırıwsızlandırıw. Tik jaǵdayda mańlay, túte astı, kóz astı nervleri 3 % novokain menen awırıwsızlandırıladı.
Ásbaplar: hár sapar isletilediganidan tısqarı: trepan, raspator, buraw.
Operaciya ótkeriw texnikası. Teri hám tómengi qabatlar quroqsimon kesiledi, suyek ústki toqıma da kesiledi hám raspator járdeminde ajratıladı. Keyinirek trepan járdeminde suyekte tesik yasaladi. Bul tesik arqalı tóplanǵan suyıqlıqlar alıp taslanadı hám aldın suyek ústi qabatına tigis qóyıladı, keyin terige qóyıladı, 7-10 kúnnen keyin tigisler alınadı.
Tildegi Operaciyalar
Til - Lingua muskul organı bolıp, awız boslig’inda jaylasadı, onıń tiykarında til astı súyegi jaylasqan. Haywanlar tili úsh bólekten ibarat: túbiri, denesi, uchi. Sırtqı tárepten til silekey perde menen oralǵan.
Qan menen támiyinleniwi. Jup til hám til astı arteriyaları arqalı.
Innervatsiya. Úsh jup nervler arqalı támiyinlenedi, yaǵnıy: til nervi
- seziwsheń, til astı nervi - háreketlendiriwshi 2 jup nervlerge kiredi, til - xalqum nervi - seziwsheń hám háreketlendiriwshi 9 jup nervi.
Til nervlerin awırıwsızlandırıw.
Kórsetpe. Tildegi Operaciyalarda.
Texnikası. Atlarda (Magda usılı) - haywan tik jaǵdayda fiksatciya etiledi. Iyneni tómengi jaq aralıǵına jiberiledi til astı súyekinen 2-3 barmaq aldın awız tubi tárep. Iyneni jiberiw waqtında 20 ml 2% novokain eritpesi jiberiledi tereńligi 5 sm. Keyinirek iyne teri astıǵa shekem sug'iriladi, oń hám shep tárepke 45-60 tómengi jag súyegi tárep jiberiledi. 0, 5 sm jıljıtilib 20 ml novokain eritpesi jiberiledi. Iri shaqlı mallarda (Sajin usılı). Jaq aralıǵı boslig’inda til astı súyegin denesi tabıladı (bul kózdi sırtqı múyeshine tuwrı jaǵdayda iyneni suyekti qaptal tárepinen kirgizib joqarıǵa 1-1, 5 sm kóteriledi 15 ml 3% novokain eritpesi jiberilip turıladı.
Iyneni teri astıǵa shekem suwırıp tómengi jaq súyegin ishki maydanı tárep jóneltiriledi 15 ml 3% novokain eritpesi jiberiledi, hár eki tárepke de.
Do'stlaringiz bilan baham: |
