Topografiyalíq anatomiya páni boyínsha oqíw metodikalíq-kompleks

Xirurgiya Operaciyalarınıń elementleri
Kópshilik xirurgiya Operaciyaları tiykarınan úsh elementten ibarat: toqımalardı ajıratıw, qan aǵıwın toqtatıw, toqımalardı birlestiriw.
Toqımalardı kesiw
Jumsaq toqımalar bir-birinen skalpel, qayshı menen ajratadılar. Skalpeldi ustaw usılı. Oń qol pánjeleri skalpeldiń dástesinen uslaydı, kesetuǵın qırı bolsa tómenge qaray turadı, dástediń ushı bolsa kaftga tiyip turıwı kerek. Uslaǵanda qálem yamasa ruchkani uslaganday tutıladı, qırı bolsa úlken barmaqqa tiyip turadı.
Qatlam toqımalardı bir-birinen ajıratıw qaǵıydası.
1. Jumsaq toqıma -qatlamların kóz qadaǵalawı astında Skalpeldi ózine qaratıp shep tárepten ońǵa yamasa joqarıdan tómenge qaratıp kesiw kerek.
2. Terini kesiwden aldın shep qoldıń pánjelerin Operaciya etetuǵın bólegine qaray keń jaylastırıp, oń qolda ustap turǵan Skalpeldi kesetuǵın ushın terini basıp turǵan úlken hám kórsetitgich barmaqlarınıń aralıǵindaǵı jayǵa tiqib, parallel háreket etip kerekli ólshewde toqıma kesiledi. Nátiyjede toqımanıń kesilgen tereńligi uzınına birdey boladı.
3. Kerek bolǵanda eki qısqısh salıp, járdemshi menen birgelikte terini eki tárepinen kóterip skalpel yamasa qaysı járdeminde kesiw kerek. Sonday kesilgende teri toqımasınıń astında jaylasqan qan tamır, nerv yamasa basqa anatomiyalıq dúzılıwlar pútkilligine zıyan jetkezilmaydi.
4. Bazi-bip waqıtta yaraga «qayiqsha» formasın tuwdırıw ushın qosımsha umtılıw talap etiledi (mısalı, jarada jıynalǵan suyıqlıqlar sırtqa aǵıp shıǵıwına járdem beredi). Sonıń menen birge anatomiyalıq toqımanıń hár bir keyingisi aldınǵısına qaraǵanda kemrek kesiledi.
5. Fasciya yamasa qarın perdesin kesiwde nayli zond qollanıladı. Fasciya yamasa qarın perdesi (bryushina) skalpeldiń ushı menen azmaz kesiledi, keyin sol jol arqalı zondtı ishkerige jiberip, onıń salmasına skalpeldiń ushın jaylastırıp qır tárepi bolsa ishkeride jaylasqan anatomiyalıq dúzilislerdi kesadi. Kishi kesilgen tárep arqalı kirgizilgen eki barmaq aralıǵinda jaylasqan qarın seroz perdesin kesadi.
6. Anatomiyalıq jaylasıwına hám fiziologikalıq xızmetine tıykarlanıp toqımalar kesiledi. Sonda iri nerv denesin, magistral arteriya hám vena qan tamırların kesiliwden asıraw múmkin.