|
RUL BOSHQARMASINI ROSTLASH VA UNGA TEXNIK XIZMAT KO‘RSATISH
ГАЗ-5ЭА avtomobilining rul boshqarmasini sozlash uchun quyidagilar talab qilinadi:
Rul boshqarmasining ko‘ndalang tortqilaridagi sharsimon sharnirlar sozlanmaydi. Ish jarayonida sharsimon kallakli barmoqlar va suxariklarning yedirilishi natijasida paydo bo'lgan tirqish avtomatik ravishda prujinalar (89-rasm) orqali yo‘qotiladi.
Bo‘ylama rul tortqi sharnirlaridagi tirqish kattalash- ganda rezbali qopqoqni (11) ushlab turgan shplint chiqarilib, qopqoq maxsus buragich bilan oxirigacha qotirilib, keyin 1/ 12...1/4 (30...90 gradus) aylana qismiga bo‘shatiladi va shplintlanadi. Qopqoqni 90 gradusdan ko‘p orqaga burash taqiqlanadi.
Rul mexanizmini rostlash rul chambaragidagi erkin yo‘l 40 mm (10 gradus)dan oshib ketsa bajariladi.
Chervyakning bo‘ylama siljishini tekshirish uchun barmoq rul chambaragining stupitsasiga va rul kolonkasiga qo‘yilib rul chambaragi chapga va o‘ngga kichik burchakka buriladi. Agar qo‘l bo'ylama harakatni sezsa, rostlash kerak.
Rul mexanizmining karteri avtomobildan yechilib, pastga qo‘yiladi va shundan so‘ng qopqoq (3) yechiladi, moy to‘kilib yupqa qog‘ozdan iborat rostlash qistirmasi (4) chiqariladi. (88-rasm, a) va qopqoq (3) (88-rasm, b) joyiga qotirilib, chervyak podshipniklarining o‘q bo‘ylab siljishi bor yoki yo‘qligi aniqlanadi. Agar siljish yo‘qolmagan bo‘lsa, qistirmalarni olish yo‘li bilan podshipniklarni rostlash lozim. Rostlash to‘g‘ri bo‘lganligi valning o‘q bo‘ylab siljimasligidan va rul chambaragini burash uchun sarf bo'lgan kuch 3...5H dan oshmasligidan bilinadi.
Chervyak-rolik birikmasidagi tirqishni rul mexanizmini avtomobildan yechmasdan tekshirish mumkin. Bu rostlashni g‘ildiraklar to‘g‘ri yurish holatida bo'lganida bajarish kerak. Tirqishni tekshirish uchun soshka eng pastki uchidan qimirlatilsa, turqish — 0,3 mm dan oshmasligi kerak. Agar oshsa, sozlash tartibi: qopqoqsimon kontrogayka (3) bo‘sha- tilib (88-rasm, b) stopor shayba (4) yechiladi.
Rostlash vinti (2) maxsus kalitcha (1) bilan burab, tirqish yo‘qotiladi. Rostlab bo'linganidan keyin rul chambaragini burashga sarf bo'lgan kuch o‘lchanadi. Bu kuch 16...22 H dan oshmasligi kerak.
Bo‘ylama va ko'ndalang rul tortqilari sharnirlarini rostlash uchun uchliklardagi qopqoqlarni ushlab turgan shplintlar olinib, sharnirlar oxirigacha qotiriladi va 1/4...1/3 aylana qismiga orqaga qaytarib shplintlanadi.
Chervyak (11) va sektor (3) (92-rasm) orasidagi tirqishni sozlash uchun rul tortqilari gidrokuchaytirgich soshkasidan ajratib qo‘yilib, ekssentrik vtulka (17) bolti bo'shatilib, rul soshkasining chap yoki o‘ng holatida vtulkani (7) soat strelkasi bo‘ylab burab (vtulkaning o'yilgan joyiga kalit qo‘yib asta-sekin bolg‘acha bilan urib), chervyak bilan sektor orasidagi tirqish yo'qotiladi. Undan keyin vtulka orqa tarafga ozgina buraladi va rul chambaragi 15...20H kuch bilan buralishi ta'minlanadi, shunda aylanish birinchi tarafdan ikkinchi tarafgacha bir tekisda bo‘lishi kerak.
Reyka (13) va sektor (3) birikma orasidagi tirqishni rostlash gidrokuchaytirgich qutichasi va reykaning tayanch qopqog'i orasidagi qistirmalar orqali bajariladi. Qistirmalarni shunday tanlash kerakki: birinchidan, reyka bilan sektor orasidagi tirqish 003...0.08.mm dan oshmasligi kerak, ikkinchidan, qistirmalar qo‘yib bo‘linganidan so'ng rul chambaragini burishga sarflangan kuch 15...25N dan oshmasligi lozim.
Taqsimlagich korpus va tayanch podshipniklari halqalari orasidagi o‘q bo'yicha tirqish gayka (18) bilan qotiriladi va ozgina orqaga, shplint to‘g‘ri kelguncha bo‘shatiladi va shplintlanadi. To‘g‘ri rostlash belgisi — zolotnik (5) va podshipnik halqalari orasida tirqish bo'lmasligi kerak va gidrokuchaytirgich ishlaganida rul chambaragi burashdan to‘xtaganda zolotnik neytral holatiga qaytishi lozim.
Burilish valining (10) (91-rasm) o‘q bo‘ylab siljishini rostlash gidrokuchaytirgich qopqog‘idagi rostlash bolti (13) bilan bajariladi. Kontrogaykani bo‘shatib, boltini 30N.m moment bilan qotirib, aylananing 1/10...1/8 qismiga bo'shatiladi va kontrogayka burab qo‘yiladi.
Gidrokuchaytirgichdagi saqlash klapani 75...85MPa bosimga maxsus ustaxonalarda rostlanadi va plombalanadi.
Rul boshqarmasi muntazam ravishda hamma birikmalarni tekshirish, davriy moylash va rostlashni talab qiladi.
Avtomobil rul mexanizmlari yilning fasliga qarab transmissiya moylari bilan moylanadi.
4-ilova
Mustaxkamlsh.
“Insert” jadvali:
|
V
|
+
|
-
|
?
|
Avtomobillarning rul boshqarmasining vazifasi
|
|
|
|
|
Avtomobillar rul boshqarmasining tuzilishi
|
|
|
|
|
Avtomobillar rul boshqarmasida uchraydigan nosozliklar
|
|
|
|
|
Avtomobil rul boshqarmasiga texnik xizmat ko’rsatish
|
|
|
|
|
5-ilova
Uyga vazifa: O’tilgan mavzuga oid internet saytlaridan qo’shimcha ravishda ma’lumotlar topish va uni o’qib o’rganish.
Tasdiqlayman”
O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:
__________________ A. Tojiyeva
O’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli
Vaqt: 80 daqiqa.
|
O‘quvchilar soni:_____ ta
|
O‘quv mashg‘ulotining shakli va turi.
|
Nazariy: to‘liq o‘quv mashg‘ulot
|
O‘quv mashg‘uloti rejasi
|
1.Avtomobillarning tormoz tizimining vazifasi.
2.Avtomobillar tormoz tizimining tuzilishi.
3.Avtomobillar tormoz tizimida uchraydigan nosozliklar.
4.Avtomobil tormoz tizimiga texnik xizmat ko’rsatish.
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: | 
