To’plamning muallifi to’g’risida ma’lumot

ILASHISH MUFTALARINING TASNIFI

Ilashish muftalari asosan quyidagicha tasniflanadi:

Burovchi momentni uzatish yo‘li bo‘yicha — friksion, gidravlik va elektromagnit muftalar.

Friksion ilashish muftalarida (FTM) burovchi moment yetakchi va yetaklanuvchi elementlar orasida hosiJ bo‘lgan ishqalanish kuchlari orqali uzatiladi.

Gidravlik muftalarda — burovchi moment yetakchi ele- mentlardan yetaklanuvchi elementlarga ishchi suyuqlikning dinamik bosim oqimi (gidrodinamik muftalar) yoki statik bosim (gidrostatik muftalar) orqali uzatiladi.

Gidrodinamik muftalar qator sanoat traktorlarida, yuqori klassli avtomobillarda hamda shahar o‘rtasida qatnaydigan ayrim avtobuslarda qo'llaniladi. Ularning asosiy fazilatlari transmissiyaga uzatilayotgan keskin yuklanishlarni kamay- tirishdan iborat.

Gidrostatik muftalar asosan gidromotorlarda qo‘lianiladi.

Elektromagnit ilashish muftalarida burovchi moment yetakchi va yetaklanuvchi qismlar orasida hosil bo‘lgan magnit maydonlarining o‘zaro ta'siri natijasida uzatiladi. Ayrim mashinalarning ilashish muftalarida (masalan nogironlarga mo'ljallangan yengil avtomobillarda) burovchi moment yetakchi va yetaklanuvchi qismlar orasida mavjud bo’lgan magnit kukim orqali uzatiladi. Ushbu muftalar hajmi kattaligi va unchalik ishonchli boMmaganligi sababli qishloq xo‘jaligida keng qo’llanilmaydi.

Ishonch yuzalarning bir-biriga nisbatan siljishi bo‘yicha — o‘q bo‘yicha yoki radial (shkiv va tasma) muftalar.

Ishqalanish yuzalarining shakli bo'yicha — diskli yoki konussimon (o‘qli); tasmali yoki kolodkali (radial) muftalar.

Yetaklanuvchi disklar soni bo‘yicha — bir, ikki va ko‘p diskli muftalar.

Ishqalanish yuzalarining aylanish muhiti bo'yicha — «quruq» (havo muhitida ishlaydigan) yoki ho‘l (moyda ishlaydigan) muftalar.

Boshqarish (siqish) mexanizmining konstruksiyasi bo‘yicha — doimiy qo‘shilgan; doimiy qo‘shilmagan muftalar — disklar holati haydovchi tomonidan o‘rnatiladi, ya’ni qo‘shil gan holatdan ajratilgan holatga yoki ajratilgan holatdan qo‘- shilgan holatga faqat haydovchi o‘tkazishi mumkin.

Ilashish muftasi detallari orqali uzatilayotgan quvvat kuchi oqimlari soni bo'yicha — quvvatni bir oqim bo'yicha uzatish, .ya’ni dvigateldan kelayotgan barcha quvvat transmissiyaga uzatiladi; quvvatni ikki oqim bo‘yicha uzatish — dvigateldan kelayotgan quvvatning bir qismi transmissiyaga, qolgan qismi esa quvvat olish vali yuritmasiga uzatil