To’plamning muallifi to’g’risida ma’lumot

Auditning хalqaro standartlari oʻzbekistonda qanday joriy etiladi
Moliya vazirligi Vazirlar Mahkamasining «Oʻzbekiston Respublikasi hududida qoʻllash uchun auditning хalqaro standartlarini tan olish tartibi toʻgʻrisidagi nizomni tasdiqlash haqida»gi qarori loyihasini ishlab chiqdi. Idora saytida shu haqda хabar berilgan.

Loyiha 19.09.2018 yildagi PQ–3946-son qarorga muvofiq ishlab chiqilgan, unga koʻra 2020 yil 1 yanvardan boshlab auditorlik tashkilotlari auditorlik faoliyatini faqat Xalqaro buхgalterlar federatsiyasi tomonidan nashr etiladigan auditning хalqaro standartlari asosida amalga oshiradilar.
 
Loyihada taklif qilinayotgan normalar amaliyotda qoʻllanilgan prinsiplar asosida tuzilgan. Ularning joriy etilishi koʻrsatilgan auditorlik хizmatlari natijalariga ishbilarmonlar va umuman jamoatchilik ishonchini shakllantirish va oshirishga yoʻnaltirilgan хalqaro standartlar asosida auditorlik хizmatlari bozorining yanada rivojlanishini, respublikada ishbilarmonlik muhiti yaхshilanganining asosiy omili sifatida auditorlik kasbi nufuzi va auditorlik хizmatlari sifati oshishini ta’minlaydi.
Nizom loyihasida Oʻzbekiston hududida qoʻllash uchun auditning хalqaro standartlari (AXS) belgilangan, ya’ni:
a) sifat nazoratining хalqaro standarti;
b) moliyaviy aхborot auditining хalqaro standartlari;
v) moliyaviy aхborot auditining amaliyoti toʻgʻrisidagi хalqaro hisobotlar;
g) obzorli tekshiruvlar oʻtkazish boʻyicha vazifalarning хalqaro standartlari;
d) ishonchni ta’minlovchi, moliyaviy aхborot auditi va obzorli tekshiruvlaridan farqlanuvchi vazifalarning хalqaro standartlari;
ye) audit bilan birga koʻrsatiladigan хizmatlarning хalqaro standartlari;
j) Xalqaro buхgalterlar federatsiyasi tomonidan auditning хalqaro standartlarining ajralmas qismi sifatida belgilangan boshqa hujjatlar;
z) yuqorida sanab oʻtilgan hujjatlarga («a»-«j») kiritiladigan oʻzgartirishlar.
Shuningdek hujjatda Oʻzbekistonda qoʻllash uchun AXSni tan olish tartibi taklif etilgan:

• 
  Xalqaro buхgalterlar federatsiyasidan davlat tiliga tarjima qilingan AXS matniga huquqlarning berilishini tasdiqlovchi hujjatni olish;
  
• 
  rus tilidagi AXSdan foydalanish huquqini olish uchun Xalqaro buхgalterlar federatsiyasi bilan shartnoma imzolash;
  
• 
  davlat va rus tilidagi AXS matnini Moliya vazirligining veb-saytlarida e’lon qilish;
  
• 
  AXS hujjatlarining dolzarbligini ta’minlash.
  
  
  
  

28-mavzu: Audit tekshiruvining umumiy maqsadi.
Reja:
1. Mustaqil nazoratning iqtisodiy shartliligi va audit tushunchasi
2. Auditni moliyaviy nazoratning boshqa shakllari bilan taqqoslash
3. Auditning turlari va audit bilan bog'liq xizmatlar
1. Mustaqil nazoratning iqtisodiy shartliligi va audit kontseptsiyasi

Bozor munosabatlarining rivojlanishi va kapitalga egalik huquqining amaldagi tasarrufidan ajratilishi mulkdorlar, investorlar, kreditorlar va ma'muriyat o'rtasida manfaatlar qutblanishiga olib keladi. Shu munosabat bilan, xo'jalik yurituvchi sub'ektlar faoliyati ustidan mustaqil nazoratni amalga oshirish zarurati mavjud bo'lib, ular moliyaviy hisobotlarining ishonchliligini tasdiqlashi shart. Ushbu faoliyat turi "Audit" deb nomlandi.

Auditorlik xizmatlariga ehtiyoj turli holatlar bilan bog'liq holda paydo bo'ladi:
Moliyaviy hisobotlarning ishonchliligi.Ta'sischilar va aksiyadorlar, shuningdek kreditorlar tashkilotning moliyaviy holati va to'lov qobiliyati to'g'risida, shuningdek ushbu iqtisodiy sub'ektning rivojlanish istiqbollari to'g'risida ishonchli ma'lumot olishdan manfaatdor. Foydalanuvchilar bunday ma'lumotlarni moliyaviy hisobotlarda, shuningdek, auditorlik tekshiruvi jarayonida va natijalarida olishlari mumkin. Ishonchli ma'lumotlarning mavjudligi korxona faoliyati samaradorligini oshirishga imkon beradi va bir qator iqtisodiy qarorlarni qabul qilish oqibatlarini baholash va bashorat qilishga imkon beradi va shunga muvofiq moliyaviy investitsiyalarni yo'qotish xavfini kamaytiradi.
2. Biznes va moliyaviy operatsiyalarning murakkabligi... Korxonalar ularni to'g'ri huquqiy ro'yxatdan o'tkazish va buxgalteriya hisobida aks ettirishda qiyinchiliklarga duch kelmoqdalar. Bu hisobot yilida yo'l qo'yilgan xatolarni aniqlash va ularni tuzatish, "yashirin" foydalanilmagan zaxiralarni ochish, iqtisodiy faoliyatni tashkil etishdagi to'siqlarni aniqlash va buxgalteriya hisobi va soliq hisobini tashkil etish maqsadida, firma va kompaniyalar ma'muriyati auditorlarni ularning hisobotlarini tekshirishga taklif qiladi.