To‘plami toshkent

O‘qituvchi S.Haydarova.

1-ILOVA

16. MAVZU: UMUMIY EMITTER SXEMASI BILAN ULANGAN TRANZISTORLARNING PARAMETRLARI VA TAVSIFI.

Reja:

1. 
   Umumiy emitter sxemasi.
   
2. 
   Tranzistorlarning tuzilishi va ishlash jarayoni, dinistorlar, volt-amper tavsifi. Tayanch so‘zlar va iboralar: umumiy emitterli sxemalar ,tranzistorlar.
   

2. 
   ILOVA
   

Baholash mezoni.

T/r	Baholash mezoni	Baho
1.	Savollarga to‘liq javob berish, misol dalil keltirish..	5
2.	Savollarga noto‘liq javob berish.	4
3.	Savollarga qisman javob berish	3
4.	Savollarga umuman javob bermaslik	2

2. 
   ILOVA
   

1. 
   Umumiy emitter sxemasi
   

Umumiy emitter bilan ulangan sxemalarda kirish va chiqish zanjirlari uchun umumiy elektrod tranzistorning emitter hisoblanadi. Umumiy emitterli sxemalar juda ko‘p tarqalgan. Shuning uchun umumiy emitterli sxemalar uchun tranzistorlarningstatik tavsiflarini o ‘rganishga alohida e’tibor berish kerak

1-rasm.
Umumiy emitter sxemasi bilan ulangan , tranzistorning statik xarakteristikasini olishga mo‘l jallangan sxema

Bunday sxemada baza kirish toki, kollektor chiqish toki hisoblanadi. Shundan kelib chiqib, umumiy emitter sxemasida kirish tavsiflari baza tokining I b kuchlanishga Ube bog‘liqligi hisoblanadi, bunda: Uke = const bo‘ladi. Baza toki Ib absolyut miqdori bo‘yicha har doim emitter tokidan ancha kichik bo‘ladi. Umumiy emitter bilan ulangan sxemalarning umumiy baza bilan ulangan sxemalardan farqi shundaki, unda kirish emitter toki bo‘ladi.

2. 
   rasm. MP41 tranzistorining umumiy emitter bilan ulangan sxemasi uchun kirish tavsifi
   

Umumiy emitter bilan ulangan sxemalar uchun tranzistorning chiqish tavsifi deb, baza tokining Ib bir nechta qiymatlarda olingan kollektor tokining Uk kuchlanishdan Ukc bog‘liqligiga aytiladi. Umumiy emitter bilan ishlovchi sxemalar uchun ranzistorning muhim parametri quyidagi koefftisiyent bilan aniqlanadi:
^Ik ^{− I}kbo

I
h_e =
b
^{+ I}kbo

Umumiy emitter bilan ulangan sxemada tokga katta zo‘rlik beriladi

2. Tranzistorlarning tuzilishi va ishlash jarayoni, dinistorlar, volt-amper tavsifi

Endi tranzistorlarning ishlash tartibini eng k o ‘p tarqalgan um um iy em itter sxemasi bilan ulangan tranzistorlarda ko‘ramiz.

3. 
   rasm . Umumiy emitter sxemasi b o ‘yicha ulangan tranzistorining dinamik tavsifi.
   

Bu 3-rasmda keltirilgan. U/kc manba chiqish zanjiriga ulangan, elektron lampalar sxemasida maqsadiga muvofiq E ( manbaga to‘g‘ri keladi. E.yu.k.Ut/ke manba energiyasi hisobiga kirish signali Ukir quvvti kuchayadi. E.yu.k. manba elektron lampalarning kuchaytiruvchi sxemalarida setkali surilish manbaiga to‘g‘ri keladi, uning yordamid a dinamik xarakteristikada va nagruzka liniyada boshlang‘ich А ‘ va A ishchi nuqta belgilanadi

U_kir = 0

bo‘lganda baza zan jirida otic h to k oqa boshlaydi, u kollektor zanjirida
Ilo tokini chaqiradi.Iко toki,Ibo baza tokiga to ‘g ‘ri kelib, chiqish tavsifi bilan nagruzka liniyasi kesishish nuqtasi bilan aniqlanadi. Kirishda o‘zgaruvchan kuchlanish (Ikir paydo bo‘lishi bilan baza toki ,I v danI . gacha atrofda b.max b.m in 0 o ‘zgaradi, bu dinamik tavsif va nagruzka liniyalarini B ‘C va BC uchastkalar b o ‘yicha ishchi nuqtalarning harakatlanishiga olib keladi. Tranzistorlar: epitaksial, plahar, polevoy bo‘ladi. Polevoy tranzistorlar odatdagi tranzistorlardan faoliyat prinsipi bilan farq qiladi. Polevoy tranzistorning chiqish zanjirida elektr- teshik o‘tishi yo‘q, shuning uchun ularni injeksiyasiz tranzistorlar guruhiga kiritiladi. Polevoy tranzistorning volt-amper tavsifi quyidagi 4-rasmda ko‘rsatilgan. Un- dan ko‘rinib turibdiki, tavsifning katta kuch lanishlarida E kanalning zaryad tashuvchilar tomonidan to‘slishi sababli gorizontal ko‘rinishda bo‘ladi. Polevoy tranzistorlar 150 m Gs gacha bo‘lgan chastotalarda yaxshi ishlaydi.

4. 
   rasm. Polevoy tranzistorning statik voltamper tavsifi.
   
   4. 
      ILOVA
      

Mustahkamlash uchun savollar: 1.Umumiy emitter sxemasi.

2. 
   Tranzistorlarning tuzilishi va ishlash jarayoni, dinistorlar, volt-amper tavsifi.
   
3. 
   Mustaqil tailim: mavzuga doir sxema chizish.
   

4.