Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

тармоқлараро 
баланс
ҳисобланади. Тармоқлараро баланснинг дастлабки назарий асослари 
собиқ иттифоқ даврида ишлаб чиқилган эди. Кейинчалик у асли Россиялик 
бўлган ҳамда АҚШга ўтиб кетган иқтисодчи В.Леонтьев томонидан 
«харажатлар – натижалар»
модели сифатида такомиллаштирилган ҳолда 
ишлаб чиқилди (17.3-чизма).
В.Леонтьев иқтисодий таҳлилнинг «харажатлар – ишлаб чиқариш» 
усулида энг аввало эътиборни иқтисодиётдаги миқдорий алоқаларга 
қаратади. Тармоқлар ўртасидаги бу алоқалар технологик коэффициентлар (I 
квадрантдаги а
11
, а
12
, а
13
ва ҳ.к. белгилар) орқали ўрнатилади.
Тармоқлараро баланс жадвали тўртта квадрантдан иборат. Биринчи 
квадрантга маҳсулот ишлаб чиқаришга моддий сарфлар кўрсаткичлари 
жойлаштирилган. Иккинчи квадрантга шахсий истеъмол, жамғариш, давлат 
хариди ва экспорт сифатида фойдаланилувчи пировард маҳсулот 
кўрсаткичлари жойлаштирилган. Учинчи квадрантдан қўшилган қиймат (иш 
ҳақи, фойда, солиқлар) ва импорт кўрсаткичлари ўрин олган. Тўртинчи 
квадрантда соф миллий маҳсулотни қайта тақсимлаш кўрсаткичлари 
жойлашган. 
Тармоқлараро 
алоқалар 
жадвали 
устунлари 
бўйлаб 
харажатларни, яъни ҳар бир тармоқ бўйича маҳсулот қийматини ташкил 
этувчи унсурларни, сатрлар бўйича эса – миллий иқтисодиёт ҳар бир тармоғи 
маҳсулотини тақсимлаш таркибий тузилмасини акс эттиради.
Тармоқлараро баланс моделида бир тармоқдаги пировард талаб ёки 
ишлаб чиқариш шароитидаги ўзгаришлар бошқа барча ўзаро боғлиқ 
тармоқларнинг миқдорий таъсирини кузатиш орқали ўрганилади. Бу эса 
қандайдир товарга бўлган эҳтиёжлар ёки уни ишлаб чиқариш 
технологиясидаги ҳар қандай ўзгаришлар мувозанатлашган нархлар 

---

367 
таркибини ўзгартириб, технологик коэффициентларнинг ҳам ўзгаришига 
олиб келишини англатади.