Tolipov Umidjon

Tolipov Umidjon
Iqtisodiyot(sirtqi)
3 kurs
2021-yilda O’zbekistonda ichki va tashqi investitsiyalarning iqtisodiyotdagi o’rni
Xorijdan illvestitsiyaiash kapital oqimining bir iqtisodiyotdan
boshqasiga chiqib ketishini bildiradi, boyliklarni yanada foydaliroq
shartlarda joy1ashtirish va investitsiyalar xorijlikka - kapital egasiga qaytishiga qadar nisbatan uzoq vaqt davomida mablag'lar oqimini ta'minlash maqsadlarini nazarda tutadi.
Mamlakatimizda iqtisodiyot va infratuzilmani rivojlantirish, dolzarb loyihalarni mablag‘ bilan ta’minlash maqsadida faol investitsiyaviy siyosat olib borilmoqda. 2017 yildan boshlab barcha manbalar hisobidan 716 trillion so‘m (83 milliard dollar) yoki oldingi davrga nisbatan 2 baravardan ziyod investitsiyalar o‘zlashtirilgan. Shundan qariyb 27 milliard dollarini xorijdan jalb qilingan mablag‘lar tashkil etadi.
O‘zlashtirilgan investitsiyalarning deyarli 65 foizi sanoat va infratuzilma loyihalariga to‘g‘ri keladi. Natijada, so‘nggi 4 yilda mamlakat yalpi ichki mahsuloti tarkibida sanoatning ulushi 25 foizdan 33 foizga, sanoat mahsuloti ishlab chiqarish hajmi esa 1,3 baravarga o‘sgan.
Qayd etilishicha, 2021 yilda jami 10 mlrd dollardan ortiq, jumladan, 8,1 mlrd dollar to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiya o‘zlashtirilgan. Buning natijasida 318 ta yirik va 15 mingdan ziyod hududiy loyihalar amalga oshirilib, 273 mingdan ortiq ish o‘rni tashkil etilgan.
Xorijiy investitsiyalarni mulkchilik shakliga ko'ra xususiy, davlat, xorijiy va aralash investitsiyalarga tasniflash maqsadga muvofiqdir.
Yangi korxonalar jami 1 mlrd dollardan ziyod eksport va 530 mln dollarlik import o‘rnini to‘ldirish imkoniyatiga ega.
Shuningdek, 2021 yilda eksport miqdori 2020 yildagi 9 mlrd o‘rniga 12 mlrd dollarni tashkil etdi. Bunda tayyor va yarim tayyor mahsulotlar ulushi sezilarli ko‘paygan.
Xorijiy investitsiyalarning iqtisodiy mohiyatini anglashda uning xususiyatlarini bilish muhim ahamiyatga ega. Xorijiy investitsiyalarning quyidagi xususiyatlarini ta’kidlash mumkin:
— xorijiy investitsiyalar bir iqtisodiyotdan ikkinchisiga ko‘chayotgan kapital;
— kapitalni o‘zga mamlakatga qulayroq qilib joylashtirish maqsadi;
— qo'shimcha risklarga ega bo‘lish;
— qo'yilgan sarmoya egasiga qaytib kelgunga qadar nisbatan uzoq muddat davomida yuqori foyda ko‘rish;
Xorijlik investorlar tomonidan yuqori darajada daromad olish, samaraga erishish maqsadida mutlaq boshqa davlat iqtisodiyotining, tadbirkorlik va boshqa faoliyatlariga safarbar etadigan barcha mulkiy, moliyaviy, intellektual boyliklari xorijiy investitsiyalar boiib, u ichki investitsiyalardan farqli holda tashqi moliyalashtirish manbasiga kiradi.
2022 yilda esa 9,5 mlrd dollardan ziyod to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy sarmoyalarni o‘zlashtirish, 282 ta yirik va 9 mingdan ortiq hududiy loyihalar ishga tushirish mo‘ljallangan. Eksport hajmini 14 mlrd dollarga yetkazish hisob-kitob qilingan.
Shu o‘rinda ta’kidlash kerakki, «Chet el investitsiyalari to‘g‘ri- sida»gi 0‘zbekiston Respublikasining qonuniga ko‘ra, xorijlik investorlar xorijiy davlatlar, ajnabiy fuqarolar, fuqarolarning uyushmalari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar, xorijda doimiy ravishda yashaydigan 0‘zbekiston Respublikasi fuqarolari bo‘lishi mumkin.
E’tiboringiz uchun rahmat!!!